یاد خدا 29 دی 1400
تاریخ انسان در قرآن با حضور دکتر محسن میرباقری (متن برنامه 29 دی ماه)
صیرفی: الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکرالله الی بذکرالله تطمئن قلوب
درخانه ای که نور ولا موج می زند *آرامش و امید و صفا موج می زند *در زندگی به سبک ائمه یقین بدان دارد همیشه یاد خدا موج می زد
سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاک ایشان (اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم )سلام خدا برامام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف سلام خدا به شما اهالی ارجمند یادخدا وقتتان بخیر خیلی خوش آمدید خدارا شکر می کنیم که توفیق پیدا کردم بازهم با شما همراه باشم و افتخارمی کنم محضر سرور ارجمندم استاد محترم قرآن استاد محتزرم حوزه و دانشگاه جناب آقای دکتر سید محسن میر باقری عزیز باشم آقای دکتر سلام علیکم خیلی خوش آمدید
استاد میر باقری :سلام علیکم و رحمه الله خیلی ممنونم از لطف شما
بسم الله الرحمن الرحیم
هوالله الذی لااله الا هو عالم غیب و شهاده هو الرحمن و الرحیم با صلوات و سلام به محمد و آل محمد و حضرت الله بقیه الله مهدی اروحنا له الفدا حضور یکایک سروران عزیز عرض سلام دارم رحمت الهی را از درگاه او خاضعانه خواستارم .
صیرفی :با افتخار خدمت استاد خواهیم بود بعد از مرور خلاصه ای از هفته قبل و کلاس جلسه قبل
خلاصه جلسه گذشته :در احادیث داریم که" بنی الاسلام علی خمس "دین اسلام ما بر 5پایه و بر 5ستون استوار است "الصلاه ،والزکاه و الصوم "که این مشترک است بین همه ادیان این هم در یهود ونصاری هم قطعا بوده حج مورد بحث است و حج والولایه "حج ظاهرا مربوط به آیین حضرت ابراهیم است که حضرت ابراهیم فرزند خود اسماعیل را آوردند درکنار خانه خدا گذاشتند اینجا شد پایگاه حج و در حقیقت اسلام پیغمبر اکرم تکامل یافته اسلام ابراهیم خلیل است .عجیب است که درباره چهار حکم تعبیر کفر مطرح شده یکی درباره نماز است "من ترک الصلاه متعمدا فقد کفر"کفر خروج از دین نیست اما یک کفری است که ارزش اعمال را از بین می برد در روزه هم این تعبیر یک جا آمده است در زکات در آیه 284سوره بقره آمده است حکم زکات را بیان میکند و می فرماید کافران ظالم هستند یعنی کسانی که به زکات کفر بورزند ولو کفر عملی در باره حج هم همین آیه آمده است درباره ولایت هم که فراوان آمده است این 5ستون دین درترک آنها تعبیر کفر بیان شده است .
صیرفی :شماره پیامک برنامه 30000720 مسیر ارتباط ما و شما هست همین حالا تلفن همراه را بردارید اگر سوال نکته پیشنهاد و انتقاد و یا احساس تان راجع به برنامه را یاد خدا برای ما بفرمایید که به ما مسیر را بهتر می شناساند فرمایشات شما همین طور شماره تلفن 162روابط عمومی سازمان صدا و سیما هست اگر از برنامه خودتان رضایت دارید لطف کنید آن جا هم اطلاع بدهید در فضای مجازی هم صفحه ما را دنبال کنید آن جا هم خدمت گذار شما هستیم انجا آقای حسین زاده عزیز تهیه کننده محترم خلاصه های بسیار خوب و ناب را قرار می دهند آرشیوهای صوتی و تصویری آنجا موجود هست در خدمتتان هستیم آقای دکتر تاریخ انسان در قرآن و بیان شیرین شما
دکتر میرباقری: خواهش می کنم به زندگی حضرت ابراهیم سلام الله علیه رسیدیم که اگر دقت کنیم واقعا تاریخ بشریت گفته می‌شود بر محور پیامبران زندگی حضرت ابراهیم یک مسئله بسیار مهمی داشت که اون بنای خانه کعبه بود به عنوان اولین معبد الهی بر روی زمین به مناسبت خانه کعبه در برنامه قبل وارد بحث حج شدیم که حج امر با عظمتی است "ولله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا "برای خدا است بر عهده مردم یعنی وظیفه ماست به عنوان هدیه ای به پیشگاه خداوند برای خودش وظایفی تعیین کرده مثل هدایت "ان علینا للهدی "و مثل رزق برای ما هم وظایفی تعیین کرده که بندگی کنید و آنوقت حج را می گويد بحث را که عرض می کردیم خاطره ای از مرحوم آیت الله حق شناس یادم آمد فرصت نشد عرض کنم در دوران طلبی که گاهی فقر بوده می گفتند شبی برای غذا چیزی نداشتم اول مغرب رفتم گفتم فعلا نماز بخونیم رفتم به نماز ایستادم من بعد که نماز تموم شد گفتم خدایا من وظیفه بندگی انجام دادم تو هم وظیفه رازق بودن را انجام بده رفتم داخل حجره دقایقی بعد دیدم در زدند در را باز کردم یک دستی آمد تو یک کیسه پولی داد و رفت رفتم بیرون کسی وندیدم یعنی همین راحتی خداوند از آن طرف روزی مارا به عهده گرفته است و خیلی از امور را از این طرف می‌گویند یک اموری را شما باید به درگاه الهی هدیه کنید که نماز است و روزه و زکات و حج بزرگ ترین آن، حالا درباره حج آیه مبارکه سوره حج را در برنامه قبل عرض کردم دو سه تا آیه مانده که شاید خالی از لطف نباشد فرمودند ( ذلک من یعلم و شعائرالله) آیات قبل مربوط به حج و مربوط به طواف خانه خداست این چنین است و هرکس شعائر الهی را بزرگ بدارد (فانها من تقوی القلوب) این از تقوای قلوب است نشانه تقوا قلبی است گاهی مثلا می‌شود آدم یک چیزهایی را می شنود که برای چه حالا نماز بخوانیم من همینطوری با خدا حالم خوب است پناه بر خدا این القا شیطان بروز پیدا می کند درحالی که نماز از شعائر الهی است برای همین گفتند نماز های واجب را به جماعت بخوانید یعنی من دارم بندگی خدا را می کنم وقتی صف جماعت تشکیل می شود اعلام این است که ما ایستاده ایم به عبادت خدا ،خدا این را دوست دارد گفته اند در نماز و روزه و زکات آنچه که واجب است علنا انجام بدید یعنی زکات واجب را روی سرتان بگذارید بیاید که همه ببینند نشان دهید هم تعظیم شعائر الهی است هم خود آدم متهم نمی شود به بی نمازی و ندادن زکات و نگرفتن روزه و مستحبات را اگر می شود مخفی کنید صدقه پنهان داریم صدقه آشکار هم داریم انفاق می کنند هم پنهان و هم در آشکار به هرحال حج یک عمل عبادی آشکار است این از شعائر الهی است صفا و مروه را قرآن شعائر اله ی است" ان الصفا و المروه من شعائر الله "یعنی دو کوه کوتاهی که بیرون مسجدالحرام است بلندی های صفا را کوه می گوییم بعنوان مثال یا تپه حدود 400 متر آن طرف مروه هست حاجی باید 7بار این فاصله را برود و برگردد می گویند این سنتی بود که از عمل حضرت هاجر پدیدار شد وقتی که اسماعیل را در کنار خانه خدا آوردند حضرت ابراهیم گذاشتند و رفتند هاجر و اسماعیل سلام الله علیها ماندند و آب آذوقه آنها تمام شد حضرت ابراهیم را هم سپردند به خدا و دعا کردند خودت و دل جمعی از مردم را متوجه این ها کن بعد آب تمام شد اسماعیل تشنگی بر وی غالب شد حضرت هاجر آب دید ند در منطقه صفا رفتند و دیدند که نه سراب بوده و به نظرشان آب آمده در مروه آب دیدند دوان دوان رفتند دیدند آب نیست 7بار این مسیر را طی کردند مایوسانه برگشتند جای پای حضرت اسماعیل که به زمین می کشید چشمه ای بیرون زد چشمه زمزم چشمه را مهار کردند و شستشو دادند ،سیراب شدند که همین باعث شد قبیله جرهم بیایند و اینجا مقداری جمعیت پیدا کند به هرحال الان این صفا و مروه را قرآن می گوید از شعائر خدا است شعار به لباسی که نمایش داده می شود گفته می شود یعنی دین خدا یک جلوه های اجتماعی باید داشته باشد حجاب یعنی اجرای حکم خدا در حد واجب از شعائر الهی می شود این که ما در جامعه نشان بدهیم که بنده خدا هستیم نشان بدهیم که به بندگی خدا افتخار می کنیم در حج این طور است جلوه ای عظیم از بندگی خدا همه با عجله می روند که به آنجا که باید سنگ بزنند ،سنگ بزنند طواف می کنند بعض ها دلیل آن را هم نمی‌دانم فقط خدا گفته همین بالاترین دلیل همین است اجرای فرمان خدا و اینکه به بندگان خدا نشان بدهند که ما داریم حکم خدا را اجرا می کنیم این از شعائر الهی است "ذلک ومن یعظم شعائرالله" قرآن حج را هم در صفا و مروه هم در اعمال حج بعنوان شعائر الهی می گوید باز در آیه 36 می فرماید "والبدن جعنا لکم من شعائرالله "آن قربانی که شما درراه خدا انجام می دهید این هم از شعائر خدا است یعنی شما طبق حکم خدا دارید عملی را انجام می دهید من به همین می‌خواهم استناد کنم بگویم نماز جماعت از شعائر الهی است نشان بدهیم که نماز می خوانیم و زکات واجب را علنی دادن از شعائر الهی است همین طور همه احکام خدا را اگر کسی مسافر است و روزه نیست یا بیمار است روزه نبودن را نشان ندهد همان حالت امساک را به خودش نشان بدهد این شعائر در ماه رمضان است "ذلک ومن یعظم من شعائرالله فانها من تقوی القلوب "از تقوای دل هاست" لکم فیها منافع الی اجل مسمی "برای شما در این شعائر الهی در مناسک حج منفعت هایی است تا پایان کار "ثم محلها الی البیت العتیق "که محل قربانی خانه کعبه است "و لکل امه جعلنا منسکا هم ناسکوه" ما برای هر امتی مناسکی قرار دادیم مثلا برای بنی اسرائیل بیت مقبس مکان مقدس بوده که اعمال عبادی در آنجا داشتند "لم یذکرو اسم الله فی الایام المعلومات علی ما رزقکم من بهیمه انعام" که این ها موقعی که می خواهند رزق خدا را در حیواناتی که خوراکی چهارپایانی که اهلی هستند این را وقتی می خواهند قربانی کنند نام خدا را ذکر می کنند "و الهکم اله واحد "ولی خدای شما اله شما همه امت ها یکی است " ولکل امه جعلنا منسکا لیذکروا اسم الله علی ما رزققهم من بهیمه الانسان فالهکم اله واحده اسلموا و بشر المخبتین "تسلیم او باشید و کسانی که مخبت هستند و در پیشگاه خدا حضور دارند به آن ها بشارت بده مخبتین چه کسانی هستند "الذین اذا ذکر الله وجلت قلوبکم "آنا که نام خدا که برده می شو د دلشان به شور می افتد و "صابرین علی ما اصابهم "اگر مشکلی در زندگی برای آن ها پیش بیاید صبر می کنند اجر الهی را می طلبند" والمقیمی الصلاه و مما رزقناهم ینفقون "کسانی که نماز را اقامه می کنند از آنچه به آنها داده ایم انفاق می کنند.
صیرفی :خیلی متشکریم محضر قرآن مشرف می شویم هستیم محضر یکی از آیات مبارکه قرآن مشرف می شویم .آیه 37 سوره مبارکه حج را پخش کردیم
استاد میر باقری :آیه قبل یعنی آیه 36 درباره قربانی در حج هست که می فرماید "بلبدن جعلنا ها لکم من شعائرالله "شتری که قربانی می شود را برای شما از شعائر الهی قرار دادیم همه آنجا به صف می‌ایستند گه درراه خدا بروند قربانی کنند و گوشت آن را مثلا به فقرابدهند و بخشی را مصرف کنند بعنوان یک فریضه حج "فاذکروا اسم الله علیها صواف "وقتی می خواهید قربانی کنید حتما نام خدا را بر او ذکر کنید بسم الله بگویید ." فاذا فجبت جنوبوها "وقتی حیوان از تاب و توان افتاد آرام گرفت پهلوی او به آرامش رسید "فکولوا منها و اطعموا القانع و المعتر "هم خودتان بخورید هم به فقرا بدهید "کذلک سخرناها لکم لعلکم تشکرون "ما این حیوانات را مسخر شما کردیم که در سوره یاسین می فرماید که "و ذللناها لهم "ما اینان را ذلیل شما کردیم حیوان به این بزرگی خدا چه ژن هایی در او قرار داده که در برابر بشر رام است شتر به آن بزرگی چنان رام هست که اگر یک نوجوانی 15 ساله زمام او را بگیرد تا هرکجا برود دنبال او می رود و نمی پرسد من را کجا می بری خیلی عجیب است "لعلکم تشکرون "بعد این این آیه است آیه 37 که تلاوت شد ئر همه اعمال ما همین طور است :لن ینال الله لحوما ولادما ها "نه گوشت قربانی به خدا می رسد و نه خون قربانی "ولاکن یناله التقوی" آنچه که به خدا می رسد تقوای شما است و قتی می گویند در راه خدا انفاق کنید پول آن به خدا نمی رسد ولی عمل متقیان که در راه خدا از مال خود گذشتید به خدا تقدیم می شود یک هدیه است به پیشگاه پروردگار" ولاکن یناله التقوی منکم کذلک سخرها لکم "ما همین شکل این حیوانات را مسخر شما کردیم "لتکبروا االله علی ماهدیکم و بشرالمحسنین "که بر این هدایت که خداوند شما را به منزل مقصود هدایت کرده سر منزل مقصود خدا را بزرگ بدارید به محسنین و نیکوکاران بشارت بده که اینان دررحمت خدا خواهند بود این خلاصه ای از بحث حج و خانه خدا
برگردیم به زندگی ابراهیم خلیل الله حضرت از کار بزرگی که انجام دادند همین بود که خانه خدا بنا کردند مناسک حج را ایجاد کردند و ماه های حرام را اعلام کردند ماه ذیقعده ذی الحجه حجه و محرم برای حج ماه رجب برای عمره چهار ماه محترم ماه های حرام را اعلام کردند حج را در سرزمین مکه پایه گذاری کردند و اسلام کنونی ما را که درآیه آخر سوره حج می فرماید "مله ابیکم ابراهیم هو سماکم المسلمین من قبل "ملت پدر شما ابراهیم او شما را مسلمان نامید نام اسلام را او قرار داد دو تا نام اسلام داریم یک ،اسلام عام به معنای تسلیم در مقابل خدا شامل همه ادیان می شود، یک اسلام خاص دین پیغمبر است که بعضی از آیات قرآن گفتند به این اسلام به معنای اسلام خاص معطوف می شود و این اسلام را حضرت ابراهیم پایه گذاری کردند در سرزمین حجاز جا دارد این نکته را عرض کنم آیین حضرت ابراهیم برقرار شد یعنی قبیله جرهم که آمدند و دیگران خانه کعبه مقبولیتی یافت داستان ابرهه مال قبل از اسلام است که اینان هرچه معبد ساختند در آن مرکزی بودند دیدند هیچ فایده ای ندارد گفتند که چه شده که مردم به آ نجا بروند تصمیم گرفتند خانه کعبه را خراب کنند که قبله گاهی که در آیین ابراهیم خلیل بودند همه می آمدند خیلی مورد توجه بود کلید داری این ها از قبل از اسلام بوده که عباس مثلا عموی پیغمبر اکرم سمتی داشتند قبایل مختلف هرکدام سمتی داشتند در این جا حضرت عبدالمطلب کلید دار بودند کلید دار خانه کعبه و این شئون تقسیم می شده است معلوم می شود که خیلی با عظمت بوده ماه های حرام را حرمت می گذاشتند درسته است که یک آلودگی هایی در مکه بود این جا جا دارد این نکته را عرض کنیم و مهم است بعضی به گونه ای مکه قبل از اسلام را بد جلوه بدهند به این عنوان که بگویند پیغمبر اکرم آمده و یک چنین افرادی را هدایت کرده درحالیکه این طور نبوده مکه مهد تمدن دنیا بوده درآن روز بسیار مسائل اخلاقی در آنجا بوده که از حضرت ابراهیم مانده بوده می گویند خیلی از سنت های زمان جاهلی را پیغمبر تثبیت کردند مثلا مهمان داری را حمایت از غریبانی که وارد می شوند "حلف الفضول "را اینها چرا بوده ؟این ها از آیین حضرت ابراهیم نشات گرفته حضرات ابراهیم مهمان دار عجیبی بودند می گشتند مهمان گیر می آوردند و تنها غذا نمی خوردند این سنت ابراهیمی ماند در نسل و الان اعراب در مهمان داری خیلی قوی هستند این از آیین حضرت ابراهیم بوده در سرزمین حجاز سنتها ی بسیار خوبی بوده اخلاق های بسیار خوبی بوده درست است که آلودگی هایی هم پیدا شده بود فرض کنید الان درشهرهای مختلف یک سری آلودگی ها هست اما انسان می رود و می‌بیند مردم آنجا اهل عبادت و تقوا هستند بله آلودگی هایی هم وجود دارد در مکه شخصیت های با عظمتی بودند و اینکه آنان حاضر نبودند شخصیت خود را از دست بدهند و به پیغمبر اکرم ایمان بیاورند یک سرزمین اخلاقی بوده این طور نبود بله آلودگی هم وجود داشته پیغمبر آمدند تطهیر کردند همه را خانه کعبه که معبد الهی و مرکز توحید بود به بت کده تبدیل کرده بودند اما درعین حال بسیاری از مناسک حج پا برجا بود تحریف کرده بودند ولی نه اینکه هیچ چیز از آیین حضرت ابراهیم باقی نمانده باشد پیغمبر اکرم قبل از رسالت خود نوشته اند 20بار حج انجام دادند در حقیقت این دین خودشان را بود باید تکمیل می کردند و این کار را حضرت انجام دادند این مرکزیت مکه و سرزمین حجاز و آیین حضرت ابراهیم در دنیای آن روز قابل توجه بوده و افراط می شود گاهی چون بعضی از گویندگان و نویسندگان را دیده ام که به این نکته توجه کردند که خیلی افراط شده در این که مکه را بد جلوه بدهند در حالیکه پیغمبر اکرم دینی را که آوردند برای تمدن های بشری بود حضرت موسی دین را برای فرعون و فرعونیان آوردند درآن زمان در برابر آنها جلوه گر شد پیغمبر اکرم دین شان برای تمام مردم دنیا و غالب بر همه تمدن ها غالب بر همه تمدن ها و فرهنگ ها بوده و خواهد شد ان شاالله در زمان ظهور امام زمان سلام الله
بحث این است که حضرت ابراهیم بابل به دنیا آمدند و از نوجوانی با بت ها و بت پرستان مخالفت کردند در جوانی بت رفتند و بت ها را شکستند او را به آتش افکندند و در دادگاه محکوم کردند هجرت کردند رفتند به سرزمین فلسطین در سنین پیری حضرت اسماعیل را خداوند به وی عطا کردند اسماعیل نوباوه بودند که فرمان رسید بیایند و دین اسلام را در سرزمین حجاز در کنا ر خانه کعبه بنیان گذاری کنند و این کار را انجام دادند مناسک حج را ایجاد کردند و آیین حضرت ابراهیم در این سرزمین تثبیت شد .
صیرفی :از همراهی شما تشکر می کنم و خدا را به وجاهت حضرت زهرا قسم میدهیم و دعا می کنیم الهی چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار
