یاد خدا 12 بهمن 1400

رساله حقوق امام سجاد علیه الاسلام با حضور آیت الله تحریری (متن برنامه یاد خدا 12 بهمن 1400)

صیرفی: بسم الله الرحمن الرحیم الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن قلوب

برخیز برات عاشقی داده خدا *احسان قدیم را فرستاده خدا

در کوچه روز گار غم هست ولی* آرام کند دل مرا یاد خدا

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاک ایشان" اللهم صل علی محمد و آل محمد وعجل فرجهم "سلام خدا بر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف سلام خدا به امام روح الله و یاران شهیدشان و همه کسانی که الموسوی الخمینی وسلام خدا به همه یاران و پیروان و شهدای انقلاب اسلامی خیلی خوش آمدید سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر خیلی خوش آمدید سالروز ورود حضرت امام را هم خدمت شما تبریک عرض می کنم و با افتخار در خدمت شما خواهیم بود این لحظات از عمرمان را با یاد و ذکر و خدای متعال خدا بر من منت گذاشته که محضر سرور ارجمندم استاد اخلاق عزیزمان آیت الله محمد باقر تحریری نشسته ام سلام علیکم ورحمت الله

آیت الله تحریری:سلام علیکم و رحمه الله بنده هم خدمت حضرت عالی و تمامی بینندگان عزیز سلام و تهنیت عرض می کنم و موفقیت همگان را در مسیر بندگی خدای متعال و حقوق بندگی او از خداوند خواستارم

صیرفی :خیلی ممنون از قبول دعوت و قبول زحمت

محضر آیت الله تحریری عزیز خواهیم بود ان شاالله با شرح حقوق امام سجاد (ع)کتاب ایشان هم همین عنوان را دارد و محور بحث ما در این ماه های اخیر در یاد خدا ،با حضور استاد موضوع رساله حقوق هست جلسه ای که گذشت یکی از گناهان زبان و گناهانی که انسان را مبتلا می کند و خانمان سوز هم هست گفتگو کردیم راجع به سخن چینی سلسه مباحث را در این ارتباط دنبال می کنیم و راجع به دروغ و سخن چینی صحبت کردیم خلاصه ای از جلسه گذشته را مرور می کنیم و برمی گردیم ببینیم امروز هدیه استاد تحریری چه خواهد بود .

خلاصه جلسه گذشته :فرمودند که آیا من به شما خبر بدهم به بدترین افراد شما چه کسی هست فرمودند کسانی که با سخن چین رفت و آمد می کنند که نتیجه آن این است که بین دوستان جدایی می اندازند و کسانی هم که بری از عیب هستند آنها را عیبناک می کنند قهرا آثار خاصی دارد اولین اثر این است که آن شخصی که سخنش را نقل می کنند در دل شنونده واقع می شود و شیطان اینجا به آن پر و بال می دهد در اداره شخص برای اینکه خودش را از رئیس وجهه ای برای خود درست کند از دیگران بد گویی می کند بعضی مطالبی که گاهی گفته شده بازگو می کند و بعضی از این سخن چینی ها موجب قتل هم می شود لذا چه خونریزی ها و اختلافاتی و در بعضی از فرهنگ ها که حتی تحقیق هم نمی کنند اول ضرر را می زند اول می کشد بعد دنبال مقصر می رود

صیرفی:راجع به سخن چینی خیلی صحبت کردیم یک جلسه کامل را اختصاص دادیم به آیات روایات و تحلیل های خوب ،اگر که علاقمند بودید به سایت شبکه قرآن معارف سیما در صفحه مجازی به آدرس:

@ yadekhoda_qrtv

مراجعه بفرمایید آنجا آرشیو صوتی تصویری وجود دارد و می توانید ملاحظه بفرمایید خاصه معلمین و سروران عزیز که علاقمند به این مباحث هستند می توانند کامل مباحث را داشته باشند آقا امروز برای ما ن هدیه وچه نسخه شفابخشی از امام سجاد (ع)آورده اید.

آیت الله تحریری:بسم الله الرحمن الرحیم و صلی علی محمد و اله الطاهرین لعنت الله علی اعدائهم اجمعین یا ایها الذین آمنو اجتنبو اکثیرا من الظن ان بعض الظن اثم" در ابتدای سخن حق عبودیت را عرض کردیم که ما در رساله امام سجاد در همه عرصه های زندگی به ما حق بندگی خدا را تعلیم می دهند که ما بنده شایسته خدای متعال باشیم همه این حقوقی که برای ما بیان فرمودند انشعاباتی هست از حقوق بندگی خدا به هرحال این نعمت زبان را خدا به ما داده که لطف در سوره الرحمن "الرحمن "علم القرآن "خلق الانسان علمه البیان "می فرماید که به صورت خاص در این آیه شریفه مسئله بندگی بیان و در سوره بلد هم این تعبیر آمده و "لسان و شفتین "خدای متعال و دولب را برای ما به عنوان نعمت متوجه می کند بصورت سوالی الم نجعل له عینن "این بیانگر نعمت هایی هست که در وجود خود ما هست نوعا نعمت ها را آن امور از بیرون از خود می دانیم اما این آیات بیانگر این هست که هم خودمان نعمت الهی انتصاب خاص به خدا دارید و هم آن ابعاد وجودی ما نعمت خدای متعال هست که از هر یک از این ها ما چه استفاده هایی می کنیم هر یک از آنها چه نردبان هایی به سوی کمال یا پلکان برای سقوط انسان می شود لذا یک بحثی که در جلسه قبل مطرح شد مسئله تهمت زدن است که عمدتا در روابط اجتماعی برای جلوه کردن خود این مسئله پیش می آید در عرصه مختلف مخصوصا در مسائل کاری و گاهی هم منشا حسد هست و من نعمت نسبت به شما را نمی توانم ببینم و می خواهم با تهمت در این جهت شما از ارزش سقوط کنید و مورد توجه قرار نگیرید و مخصوصا گاهی کسانی که در مسئولیت قرار می گیرند بعضی ها به دنبال عیب جویی می کردند دنبال نقطه ضعف می کردند و گاهی حتی اگر نقطه ضعفی هم نباشد چون آن حسد هست من نمی توانم پیشرفت دوستم را ببینم چون خود به جایگاه او نرسیدم یک تهمتی می زنم و گاهی هم ممکن هست با یک شواهد ظاهر فریب این تهمت واقعی به نظر برسد این جا دیگر گناه چندین برابر می شود که آن آیه شریفه که درجلسه گذشته خواندم "ان الذین یحبون ان تشیع الفا حشه فی الذین آمنو لهم عذاب الیم "برای آنها عذابی دردناک هست این دردناک بودن عذاب بطور خاص وقتی بیان می شود چون گاهی صاحبان گناه دشمنان خدا هم جا و هم مکان می شوند آن وقت این دشمن دشمنی کرده این عذاب را می بیند من می توانستم از لحظات زندگی حسن استفاده را داشته باشم اما استفاده نکردم لذا عرض کردم یکی از زمینه های تهمت آن بد گمانی نسبت به دیگران است لذا در این آیه به صورت اکید خدای متعال می فرماید که از بیشتر گمان ها شما اجتباب کنید و ترتیب اثر ندهید خیلی از گمان ها گناه هست دید انسان بدی نسبت به انسان مومن پیدا می کند در روایت هست وقتی انسان یک تهمتی می زند و ظلمی را نسبت به دیگری روا می دارد باید کسی که این تهمت را می شنود از او دفاع کنید اگر شنونده دفاع نکند و خود او می توانست دفاع کند و نکرد او هم شریک هست فرموده اند سه نفر شریک تهمت خواهند بود خود تهمت زننده دوم و آنکه کمک می کند که تهمت باور پذیر شود سوم آن کسی که به این تهمت راضی هست شخص می تواند دفع کند تهمت را و این کار را نکند بنابراین باید به این آثار نکوهیده توجه داشته باشیم لذا فرمودند انسان می تواند در برابر تهمت چند عملکرد داشته باشد یکی استقامت ،کسی که تهمتی به او زده شده استقامت کند کاری نکند که آن تهمت به وی اطلاق شود دوم اگر می تواند باید دفاع کند یا خود شخص تهمت را شنیده و سوم هشدار دهد انذار کند و تبری بجوید که می بینیم چه تهمت هایی به پیامبر اکرم زده شد که ایشان ساحر هستند ایشان کذاب هستند مجنون هست تا جایی می توانستند حضرت از خود دفاع می کردند وقتی هم نتوانست سوره کافرون نازل شد "قل یا ایها الکافرون "لااعبد ما تعبدون "باید انسان رابطه اش را با تهمت زننده قطع کند ما به صورت اجمال ناچاریم که در این برنامه ها این مباحث را مطرح کنیم یکی دیگر از مواردی که چه بسا جنبه گناه و ضد خلاقی دارد افشای اسرار هست انسان کسی سری را نزد انسان به خاطر بعضی مسائل به وعیده گذاشته و انسان این را نزد کسانی که اهل آن نیستند باز کند که البته این ابعادی دارد و چند قسم دارد یکی بازگو کردن اسرار الهی هست که به هرحال یک شخصی که معارفی از مسائل توحیدی و قرآنی درک می کند که عموم مردم ظرفیت شنیدن این معارف را ندارند که اگر بازگو شود ممکن است انکار شود لذا فرمودند که یکی از ویژگی های مومن کتمان اسرار هست که امام رضا (ع)فرمودند که مومن سه خصلت دارد یکی خصلت از خدای متعال که آن کتمان اصرار هست خدای متعال اسرار بندگان را فاش نمی کند از بنده و خیلی ها چه چیزهایی را که خدا می داند و از امور قبیح و مدام می پوشاند لذا افشای سر اگر کسی کند برخلاف مسیر دستور الهی حرکت کرده اگر کسی خدای نکرده بعضی معارف دین را نزد کسانی بگوید که آنان نمی توانند تحمل کنند و شخص یک مرتبه همه اصول را رها کند به خاطر شنیدن این مطلب انسان ضامن است که چرا سخن تامل نکردی و ظرفیت فرد را بررسی نکردی این طرف یک مرتبه اصل را هم منکر شد و واقعیت ها را منکر شد در بین اصحاب ائمه بعضی بودند که روایات زیادی را از ائمه (ع)در سینه داشتند و مامور بودند این ها را حفظ کنند و گاهی سینه هایشان سنگین می شد مانند جابر بن یزید جعفی به امام صادق (ع)عرض می کند که از پدر شما 70 هزار حدیث فرا گرفته ام و نمی تواند این ها را بگویم نزد کسی و اهل آن را هم پیدا نمی کنم طبق بعضی از نقل ها فرمود یک چاهی بکن و این ها را به آن بگو تا سبک شوی .یکی از اموری که گاهی نابخشودنی هست افشا کردن اسرار دینی هست نزد کسانی که قابلیت شنیدن آنها را ندارند مقامات بلند اهل بیت (ع) این هم خود یکی از موارد کتمان سر است که ما باید دقت داشته باشیم که ائمه مقامات خود را نزد هر کسی باز نمی کردند برای اینکه شخص ظرفیت نداشت و گاهی از خود علم غیب را نفی می کردند .یکی از موارد هم افشای اسرار مردم هست یکی هم افشای اسرار جامعه ایمانی هست اسرار نظامی هست به ضرر امور مسلمین هست که باید شخص خیلی در حفظ زبانش دقت داشته باشد

صیرفی :محضر قرآن کریم مشرف می شویم و برمی گردیم و بخش پایانی کلاس درس امام سجاد حاضر باشیم محضر سوره مبارکه حجرات رسیدیم و در این ارتباط کلام حق را شنیدیم افشای سر یکی از گناهان خطرناک ایمان سوز معرفی شده برای ما مراقب باشیم عاقبت به خیر نمی شود کسی که دچار این گناهان شود افشای سر،خیلی وقت ها افراد به هم اطمینان می کنند و سر و راز نهفته را در میان می گذارند یا در خلوتی قرار می گیرند که امنیت و آسایش نزد ما حرفی را می گویند یا رفتاری می کنند اگر این را افشا کنیم گرفتار این گناه شدیم

آیت الله تحریری: به ما فرمودند که انسان سعی کند هر حرفی را نزد هرکسی نزند عمدتا در روابط اجتماعی و خانوادگی خیلی مورد توجه قرار می گیرد یک خانواده موفق جلوه می کند و به هر حال خودشان می گویند ما هرچه که داریم را ظاهر می کنیم و یک رنگ هستیم درست نیست گاهی لازم است انسان حالت نفسانی دیگران را تحریک نکند که حسد باشد لذا فرمودند اگر انسان چیزی می خرد و به منزل می برد حتی الامکان مخفیانه باشد که یک جهت این هست که ممکن است همسایه انسان وضع مالی خوبی نداشته باشد متوجه بشود و دلش بخواهد و یکی هم این هست گاهی در روابط انسان شخصی را امین مطلق می بیند همه اسراری که در درون دارد بازگو می کند لذا تهذیب کردند که هشدار دادند اگر با شخصی دوستی کردی سعی کن همه اسرار را بازگو نکنی که ممکن است روزی ورق برگردد و برود همه مسائل انسان را برملا کند و انسان را از حیثیت بی اندازد این دستورات بخاطر حفظ امنیت هست روابط اجتماعی هست که انسان های مومن مخصوصا با یک آرامش باهم ارتباط داشته باشند البته ازاین معنا استفاده بد نشود که انسان اسرار را کتمان می کند این نشانه نفاق است نه ،لازم نیست که انسان هرچه که هست را مطرح کند در گفتن چنین هست "لا تقل کل ما تعلم "هرچیزی که می دانی نگو ،گاهی بعضی وقتها یک سخن را نابجا بگویی چه فتنه ای ایجاد می کند در جلسات گذشته هم عرض کردیم انسان عاقل اول فکر می کند و بعد حرف می زند انسان احمق اول حرف می زند و بعد فکر می کند فرمودند انسان سخنی تا نگفته مالک آن سخن هست اما اگر سخن گفته شد دیگر اسیر سخن می شود در بند سخن است که باید ببیند که سخن چه بود اگر با تامل گفت همه جوانب هم جنبه الهی هم جنبه ای اجتماعی را در نظر بگیرد ،ممکن است شخصی صادق هست اما الان جا ندارد.مرد از بیرون رسیده به خانه مشکلی از همسر ببیند و شروع کند به سخن گفتن کند،نه ،باید سخن لطیف داشته باشد همسر وی در خانه زحمت کشیده همینطور نسبت به آقا همینطور است .ممکن است مسئله حق باشد اما باید این مطلب را وقت خودش بیان کرد وقتی آرامشی برقرار بود بتوانند درد ودل کنند .این حفظ سر به خاطر همین هست این نشانه نفاق نیست فرمودند "سرک اسیر کفان افشیته صرت اسیره "سر شما اسیر شما هست اگر افشا کردی شما اسیر هستی و مدام باید توجیح کنی که نه این مخفی نبود و امثال این .بنابراین فرمودند سر معارف دین برای کسی که در این عرصه هست باید توجه داشته باشد و هم ایمان خودش را حفظ کند با کتمان اسرار الهی و هم ایمان دیگران را نسبت به معارف اهل بیت .این گونه هست و هم نسبت به اسرار دیگران که عرض کردیم روایت را که امام رضا فرمود ایمان انسان مومن کامل نمی شود مگر سه چیز را مراقبت کند اول اینکه سه سنت را سه روش را از سه شخصیت بزرگ یاد بگیرد اول خدا ،که کتمان سر است دوم پیامبر است که صبر در امور گوناگون است آنقدر افشای اسرار قبیح هست که در قوم حضرت عیسی (ع)قحطی آمد و بنا شد بروند در بیابان نماز بخوانند خدای متعال این جا وحی کرد موسی در بین جمعیت گناهکار هست اگر توبه نکند ما باران نازل نمی کنیم به خدای متعال عرض کرد خدایا این را به من نشان بده که از جمعیت بیرون کنم خدای متعال فرمود ای موسی من می گویم گنه کار "نشان دادن آن گناه هست من گناه او را مذمت می کنم آبروی بنده مومن برود ؟لذا این کلام را اظهار کرد که یک گناهکار در جمعیت هست اگر توبه کند باران نازل می شود همین که این کلام را گفت شخص منقلب شد و بین خود و خدای متعال توبه کرد و دیدند ابرها باران بارید این روایات نشان از قبح افشای اسرار هست که ما باید این نکات را در روایات گوناگون توجه کنیم و اسرار خود و دیگران را هم اسرار دیگران .

خداوند توفیق دهد که این ها به درستی درک کنیم

صیرفی :از لطف و آقایی و بزرگی شما سپاس گذارم الهی چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار