یاد خدا 6 اردیبهشت 1401
رساله حقوق امام سجاد علیه الاسلام با حضور آیت الله تحریری (متن و صوت برنامه یاد خدا 6 اردیبهشت 1401)
بسم الله الرحمن الرحيم
صیرفی:الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن القلوب
اللهم رب شهر رمضان الذی انزلت فیه القران وافترضت علی عبادک فیه الصیام صل علی محمد وآل محمد وارزقنی حج بیتک الحرام فی عامی هذا وفی کل عام واغفرلی تلک الذنوب العظام فانه لایغفرها وغیرک یا رحمن و یا علام
سلام خدا بر پیامبر رحمت وخاندان پاک ایشان اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم سلام خدا برامام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر خیلی خوش آمدید خداراشکر می کنم توفیق دارم در این ماه مبارک رمضان کنار شما همنشین باشیم و ان شاءالله همه یاد خدا باشیم افتخار داریم محضر سرور ارجمندم استاد اخلاق عزیز و مهربان حضرت آیت الله محمد باقر تحریری عزیز باشیم سلام علیکم تقبل الله اعمالم
آیت‌الله تحریری: سلام علیکم و رحمه الله تقبل الله اعمالکم ان شاءالله خدا همه ما و امت اسلامی را از برکات شبهای قدر به احسن وجه بهره مند بفرماید و آنچه خیر دنیا و آخرت است به دست مبارک امام زمان عليه السلام بر ما مقدر و جاری بفرماید و آنچه شر و دنیا و آخرت هست به دست مبارک آن حضرت از ما دور بفرماید
صیرفی:الهی آمین ،خیلی متشکریم از تشریف فرمایی شما ممنونم ،رساله حقوق امام سجاد علیه السلام مبنا و اصل جلسات ما در حضور آیت‌الله تحریری و تشکیل می دهد و شرحی که خود استاد به این رساله نوشته اند کتاب حاضر هست که باهم راجع به آن گفتگو می کنیم
از حقوق مختلف حرف زدیم به حق روزه و روزه داری رسیدیم در رساله حقوق امام سجاد علیه السلام، راجع به آن جلسه قبل هم صحبت کردیم خلاصه ای از جلسه گذشته را با هم مرور می کنیم و برمی گردیم کلاس درس امروز را شروع کنیم
خلاصه جلسه قبل:
روزه ماهیت این هست که انسان از طلوع فجر تا مغرب امساک کنند از اموری که مباح هست در ایام دیگر و بعضی از اموری که حرام هست در ایام دیگر ،مثل دروغ بستن به خدا و پیامبر که این در ایام دیگر هم حرام است در این ماه بطور خاص به آن توجه شده که ما روزه داری باید با دوری از این حرام همراه کنیم و خوردن آشامیدن ارتباط همسر و اموری که در رساله های عملیه فقهای ما بیان فرمودند که ان شاءالله ارتباط با رساله عملیه را داشته باشیم
روح یک طبق روایات ملکی هست اعظم از همه ملائکه که فقط بر امام نازل می شود و نبی اکرم صلوات الله علیه وآله ،غرض این هست که ما در شبهای قدر آن سرنوشت خود را رقم می زنیم به این معنا به ما فرمودند که حساب خودت را معین کن اگر می خواهی همیشه با سعادتمندان باشید راه سعادت بروی یا نه؟ این برای ما رقم زده می شود
صیرفی:۳۰۰۰۰۷۲۰مسیر ارتباط پیامکی ما و شما هست همين شماره تلفن ۱۶۲روابط عمومی سازمان صداوسیما هست که می توانید تماس بگیرید و با خدمت افتخار خدمت شریف شما خواهیم بود حاج آقا با افتخار خدمت شما هستیم
آیت‌الله تحریری: بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله رب العالمین و صلی الله علی محمد وآله طاهرین و لعنه الله الاعداهم اجمعین یا ایهاالذین کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون
بحث از روزه حق روزه یک بحث بسیار گسترده ایست که ما به نظرمان رسید جلو بیندازیم که از رساله حقوقی امام سجاد به مناسبت ماه رمضان که در این ایام باقی مانده از این ماه یک تنوعی توجهی بیشتر داشته باشیم به ماهیت روزه و حکمت جعل روزه آن طور که حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمود"" فرض الله الصیام تثبیتا للاخلاص """حضرت در آن خطبه فدک معارفی را از دین بیان فرمودند و حکمت هایی را برای بعضی از دستورات حضرت بیان فرمودند یکی از حکمت هایی که برای روزه فرمودند این هست که خدا روزه را واجب گردانید و اینکه اخلاص انسان تثبیت شود یعنی چراغ روزه یک عمل درونی است کسی نمی‌دانم من آیا روزه دارم یا نه؟ لذا قوام روزه صحیح به نیت آن هست که من امساک می کنم از عده ای از مباحات و محرمات برای رضای خدای متعال که این پاکی برای ما ایجاد شود برای پاک کردن ما هست" للاخلاص "برای پاک کردن ما هست از نظر هم تاثیرات جسمانی دارد که بیان کردند امساک چقدر تاثیر دارد اساسا گفتند چقدر روزه در سوخت و سوز زوائد بدن انسان تاثیر گذار هست که این در جای خود بیان شده که ما جا نیست که بیان کنیم ما عمدتا آن جنبه های معنوی باطنی روزه اینجا پرداختیم که روزه اعضا و جوارح هست یک فرمایشی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام در نهج البلاغه عرض می کنیم که ۴حکمت را حضرت برای روزه بیان فرمودند که ما سعی کنیم که حدالامکان روزه های ما به سوی این امور برود که این آثار برای ما ظاهر بشود ""تسکینا لاطرافهم"""یکی این هست که اعضا و جوارح حالت سکونت پیدا می کند وقتی انسان سعی می کند که امساک کند از خوردن و آشامیدن یک امور امور مباح به یک آرامشی برای این اعضا و جوارح پیدا می شود مخصوص ماه رمضان نیست روزه های مستحبی هم به این صورت هست منتها ماه مبارک رمضان ویژگی ها و حال و هوای خاصی برای ماه معين شده قبلا هم عرض کردم خدای متعال در بعضی از ماه های قمری واجبی را جعل کرده در ماه ذیقعده و ذیحجه حج را واجب گردانيده که یک محرماتی هم در بعضی از این ماه های حرام آمده جنگ و قتال در ماه محرم و صفر و امثالهم، لذا توجه به جایگاه این ماه های قمری خیلی ذیقعده و ذیحجه حج را واجب گردانيده که یک محرماتی هم در بعضی از این ماه های حرام آمده جنگ و قتال در ماه محرم و صفر و امثالهم، لذا توجه به جایگاه این ماه های قمری خیلی مهم هست و وظایفی در دستورات اولیاءالله نسبت به ماه های قمری ماه رجب و شعبان اشاره کردیم بیان شد که این ماه ها یک زمینه هایی هست که ما در جهت تحول روحی قرار بگیریم لذا فرمودند در ماه رمضان شیاطین در غل و زنجیر هستند این یک زمینه ای هست برای اینکه ما در مسیر بندگی خدای متعال قرار بگیریم این هم بستگی به بنده و شما دارد ببینیم آیا راه برای ورود شیطان می بندیم یا نه،ما شیطان نسبت خودمان در غل و زنجیر نگه می داریم یا نه؟ شیطان از راه وسوسه می آید و مدام می گوید این نگاه حرام را داشته باش این سخن را بگو از این طریق مدام تحریک می کند اعضا و جوارح ما را در مسیر خلاف بندگی خدای متعال ارتکاب محرمات و دوری از واجبات الهی حرکت بکنیم لذا در آن خطبه شعبانیه نبی اکرم صلوات الله علیه فرمود که مواظب باشید شیاطین از غل و زنجیر خارج نکنید پس این بدست ما هست که در ماه های دیگر هم این چنین هست ما می توانیم شیطان را در غل و زنجیر قرار دهیم منتها یک عنایتی خاصی خدای متعال به ایم ماه کرده به خاطر نزول قرآن داشته است ارفاق و تسهیل قرار داده بخاطر نزول قرآن کریم و بخاطر شب قدر و بخاطر عمدتا نبی اکرم صلوات الله علیه وآله که لطفی به امت او کرده است که عرض کردیم در گذشته طبق روایت روزه ماه رمضان قطعا بر انبیاء گذشته واجب بوده اما تردید هست آیا بر امت آن ها هم بطور کلی همه ماه واجب بوده یا نه ،این خیلی قطعی نیست این لطفی هست که خدای متعال به برکت نبی گرامی اسلام بر این امت قرار داده خواسته امت هم در حال و هوای روزه داری این پاکی عمومی قرار بگیرد لذا فرمود یکی از حکمت های روزه این هست که اعضا و جوارح یک سکونتی پیدا می کند دوم اینکه چشم حالت خضوع و خشوعی پیدا می کند و سوم این نفس انسانی یک حالت ضعف در برابر خدا را درک می کند ،می چشد که چقدر ضعیف هست با تحمل گرسنگی تحمل تشنگی فرمودند نبی اکرم (ص) " اذکروا بجوعکم و عطشکم فیه جوع یوم القیامه"""با گرسنگی به یاد گرسنگی و تشنگی در قیامت باشید گرسنگی در قیامت این گرسنگی شکم نیست این تشنگی شکم نیست آن گرسنگی ما هست از نداشتن کمالاتی که باید در این عالم آنها کسب کنیم که در آن عالم ظهور می کند البته این وقایع زندگی پس از زندگی یک گوشه از این مسائل را نشان می دهد که انسان که از این عالم میرود تحولات دیگری پیدا می شود درک ها ،درک های دیگری می شود نمونه هایی دارد که ما در خواب مسائل را درک می کنیم نباید خیلی وحشت کنیم وقتی عالم انسان عوض می شود اصل این مسائل هست اما نحوه آن فرق می کند خوردن هست اما دیگر با این دهان نیست گفتگو هست اما گفتگو با این دهان و این ها نیست واقعیت انتقال مفاهیم و واقعیات هست اینها را باید دقت داشته باشیم اینکه پیامبر اکرم می فرماید با گرسنگی به یاد گرسنگی در قیامت باشید آنجا دیگر گرسنگی شکم مقصود نیست با وقوع قیامت تغییر می کند گرسنگی های حقیقی گاهی همین گرسنگی ها بر ما می آید که ما وقتی درک می کنیم چیزی نداریم نیاز به سیر شدن داریم تعبیر گرسنگی هم آنجا می کنیم طرف گرسنه علم هست خیلی تشنگی نسبت به کسب علم دارد این تعبیر تشنگی در کسب علم که امور مجرد هست غرض این هست که انسان یک ابعاد گسترده ای دارد این اعمال این ابعاد را می خواهد پرورش دهد ان شاءالله در ادامه به گوشه ای از آن اشاره خواهیم کرد
صیرفی :خیلی متشکرم محضر قرآن کریم مشرف میشویم و با افتخار یک سوره قدر می خوانیم می دهیم به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در ماهی که یک آیه قرآن ثواب یک تلاوت کامل قرآن را دارد بسم الله الرحمن الرحیم...
با افتخار محضر حضرتعالی هستیم
آیت‌الله تحریری:بحث در ابعاد این وظایفی هست که در دین به ما بیان فرمودند که در فرمایشات اولیا دین به ما توجه دادند در همین رساله حقوق امام سجاد علیه السلام درباره روزه فرمودند روزه موانع گوناگونی را از انسان کنار می زند معلوم می شود که انسان به یک موانع خاصی ممکن هست مبتلا شود در سیر صعودی آن،موانع کلی که انسان در سیر صعودی ممکن هست به آن برسد در دعای کمیل هم به آن اشاره شده یکی مبتلا شدن به عذاب الهی،که یکی ازموانع هست دوم درک غضب خدای متعال سوم درک دوری از خدای متعال ،علی علیه السلام "هبنی صبرت علی حر نارک" فکیف اصبر علی فراقک"""این درک فراق نسبت به خدای متعال که درک دوری از خدا هست این برای همگان تحقق پیدا نمی کند عده ای که در سیر کمال هستند برایشان این مسائل پیدا می شود روزه چنین جایگاهی دارد که این درک ها را عمیق می کند لذا فرمودند روزه زبان بهتر هست از روزه شکم ،شکم یک حرامی را انسان نمی خورد و یک رابطه فردی است اما زبان یک رابطه اجتماعی دارد شخص یک تهمت می زد طرف مقابل دیگر آبروی او را می برد و دیگر نمی تواند زندگی کند یک غیبت می کند همین طور سخن چینی می کند پس حیطه تاثیر منفی زبان ، از آن طرف روزه داری زبان چقدر گسترش دارد جامعه را هم از ناحیه من پاک نگه می دارد ممکن هست دیگران این پاکی مراعات نکنند و از ناحیه من این پاکی مراعات می شود و من هم می خواهم این پاکی در جامعه تحقق پیدا کند این خواستن تحقق پاکی خود خیلی مهم هست فرمودند شما می توانید منتظر امام زمان باشید به شرط اینکه بخواهید حدود الهی در جامعه پیاده شود، دست دزد ببرند کسی که فحشا در جامعه ایجاد می کند از سر راه بردارند این خارها برداشته شود همین که شما در این حال و هوا هستی و باکی هم ندارید و باکی نداشته باشم این حد الهی برمن جاری شود بر فرزندم جاری بشود این حال و هوا را اگر داشته باشم اگر هم حضور حضرت را درک نکردم فرمودند شما مانند این هستید که در خیمه حضرت بسر می برید غرض این حال و هوا ها است مرتبه سوم روزه داری روزه قلب هست که حالا این روایت را از کلام مولی موحدین امیرالمومنین به بالاترین مرتبه روزه داری این ها رسیدند که در دعاهای ماه رمضان این را می خوانیم "الهم جعل صیامی صیام صائمین""خواستند نعمت ما بالا باشد خدایا روزه ام را روزه روزه داران قرار بده کدام روزه دهر؟آن روزه داری که علی علیه السلام فرمود من در قلبم ایستادم غیر خدا را از آن دور کردم روز داری به این هست که در فکر تو گناه هم انسان هم نیافتد فرمود" صیام القلب عن الفکر فی الاثام افضل من صیام البطن عن الطعام"""این ها مراتب کمال انسان هست که راه را باز گذارند که انسان می تواند که هر مرتبه ای از این کمالات برود و راه را نبستند و محدود نکردند این طور نیست که کمالات محدود به ائمه علیهم السلام باشد ،نه،عده ای از پیروان صدیق این اولیاء این مراحل را رفته اند تا جایی که خدای متعال بنابر فرمایش امام صادق درباره روزه می فرمايد "الصوم لی و انا اجزی به"این عبارت دو جور خوانده شده "که هر دو نشان دهنده عظمت روزه هست و روزه داری و روزه دار هست روزه برای من هست یعنی چه؟یعنی روزه باعث تنزه انسان می شود منزه می شود همین روزه داری ظاهری هم تنزه ظاهری برای جسم می آورد این تنزه از آلودگی ها تنزه از امور زیادی این روح پرورش می دهد جسم را پرورش می دهد لذا فرمودند" نوم الصائم العباده""خواب روزه دار با این نیت عبادت هست "و نفسه تسبیح"نفس کشیدن شما تسبیح هست چنین عظمتی دارد که ما قدر بدانیم در این ایام پایانی ،فرمود روزه برای ما من هست چنین تعبیری در جای دیگر نیامده حالا" انا اجزی به ""من به او جزا می دهم ،جزا دهنده همه اعمال خدا هست اینجا بطور خاص خود را بیان کرده این بیانگر عظمت روزه هست که یک پاکی خاصی برای روزه دار و عنایت خاصی خدا متعال به روزه دار فرموده به گونه ای دیگر هم اهل خوانده اند "و انا اجزی به"من جزای این روزه دار هستم یعنی چه؟یعنی روزه‌ی خاصیتی دارد که پرده های بین عبد و خدای متعال را کنار می زند یکی ارتباط های مستقیم با عالم غیب می توانی پیدا کنی لذا عده ای که در مسیر روزه داری واقعی قرار گرفتند این ضعف وجودشان و قلب خود را پاک کردند می توانند شبهای قدر ،شب قدر را درک کنند
سید بن طاووس رضوان‌الله علیه از علمای برجسته عالم اسلام و شیعه هستند کم نظیر هستند این شخصیت می‌گوید من می شناسم کسانی را که شبهای قدر را درک می کنند ،چه کسانی شب قدر را درک می کند و ادعا کند این شب را درک کرده ،شب قدر ملائکه نازل می شود یعنی یک درکی باید داشته باشی نزول ملائکه را به نوعی بفهمی حالا گاهی می بیند گاهی می فهمد آن به درجه معرفت شخص دارد ،ملائکه هم مختلف هستند و اقسام مختلفی دارند بعضی ارتباط با آن ها ارتباط به نوعی با صورت هست بعضی از ملائکه ارتباط با آن حقیتشان هست نبی اکرم صلوات الله علیه وآله فرمود من جبرئیل دومرتبه حقیقتش را دیدم و آن دومرتبه دیدم که شرق و غرب عالم را فراگرفت این یک نوع درک است از جبرئیل که بر آن حضرت، نوعی درک دیگر هم به این صورت متوسل می شد و می آمد دو زانو می نشست در خدمت حضرت وحی را می رساند که این جلوه را هم بر عده ای می توانست ببینند اباذر رضوان الله در کنار حضرت رد می شود سلام نمی کند می‌بینید دونفر صحبت می کنند به احترام مجلس سلام نکرد چون مجلس خصوصی هست سلام حتی نکند حضرت بعد لحظات فرمود جبرئیل به شما سلام کرد اباذر معلوم شد که این کسی که در خدمت حضرت بوده به صورت دحیه کلبی متوسل شده چون قرآن دارد جبرئیل متوسل می شود برای حضرت مریم متوسل شد"""فتمثل لها بشرا سویا "با این دید در این عالم او را دید لذا کسی که این مسیر پاکی را برود می تواند به نوعی شی قدر درک کند آن الله ما سعی کنیم که در مسیر ان شاءالله روز داران واقعی ان شاءالله قرار بگیریم که مقدرات ان شاءالله خوبی برای ما رقم زده شود اگرچه بعد از شب‌ها قدرهم قرار داریم اما این کتاب بسته نشده است
شب ۲۷یا شب عید فطر هم در روایات هست که خدای متعال ندا می دهد به واسطه ملک" ایها المومنون اعدوالی جوائزکم"""بروید بسوی جوایز تان که این جوایز معنوی هست کسانی که پاس داشتند حق روزداری را این ها به آن جوایز خواهد رسید ان شاءالله خداوند از این جوایز به ما هم نصیب بفرماید
صیرفی:خیلی متشکرم از لطف و آقایی و بزرگواری شما،از همراهی شما هم کمال تشکر وسپاس را داریم
خدا را به وجاهت حضرت امیر قسم می دهیم و دعا می کنیم الهی چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی وما رستگار
