یاد خدا 10 آذر 1400

تاریخ انسان در قرآن با حضور دکتر محسن میرباقری (متن برنامه 10 آذر 1400)

بسم الله الرحمن الرحیمش

کارشناس جناب دکترمحسن میرباقری (تاریخ انسان درقرآن)

صیرفی: الذین آمنو و تطمئن قلوبهم الی بذکرالله تطمئن قلوب بذکرالله

اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَةِ بنِ الحَسَن صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ

فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی کُلِّ سَاعَةٍ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً

حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا”

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاکش اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم سلام خدا بر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف سلام خدا بر امام مهدی (عج )وسلام خدا به شما اهالی ارجمند یادخدا وقتتون بخیر خیلی خوش آمدید خدارو شکر میکنیم که همنشین شما عزیزان باشم الحمد الله رب العالمین که این لحظات به یاد خدا هستیم وذکرالله در برناممون انشاالله جاری خواهد شد افتخار دارم محضر سرور ارجمندم استاد محترم حوزه و دانشگاه استاد تفسیر قران کریم آقای دکتر سید محسن میرباقری قدم رنجه فرمودند آقا سلام علیکم و رحمت الله

دکتر میرباقری: سلام علیکم ورحمت الله خیلی ممنون از لطف شما (هوالله الذی لااله الاهو عالم الغیب وشهاده هوالرحمن الرحیم )با صلوات و سلام بر محمد وال محمد و حضرت بقیة الله المهدی ارواحنا فدا و با سلام ودرود به یکا یک شما عزیزان عنایات ویژه پروردگار متعال را در این لحظات که در محضر قرآن هستیم از درگاه با عظمت او عاجزانه درخواست میکنیم در خدمت آقای صیرفی هستیم.

صیرفی: ممنونیم از قبول دعوت و قبول زحمت خدمت سرور ارجمند خواهیم بود انشالله بعد از دیدن خلاصه جلسه قبل درخدمتتون هستیم

خلاصه جلسه قبل: قرآن از اینجا شروع میکنه که آبادی دنیا مورد نظر خدا نیست خدا خودش بهشتی رو آفریده که هزاران برابر زمین آباده وخدا ذوق زده نمیشه ازآبادی دنیا منم که ذوق زده میشم امام میگن مواظب باشید دل نبندید اگرآبادی دنیا همراه با خط انبیا بود مورد پذیرخداست تعامل با طبیعت رزق و روزیتون و بدست بیارید کشت و زرع کنید دنیا روعلم و پیش ببرید اما اگر خطی جدا از خط انبیا داشت مورد غضب خدا خواهد شد دانشجوها را دعوت نمیکنند که بیایند 4 سال در دانشگاه خوش بگذرونند،بله حالا که 4 سال اینجا هستن امکانات رفاهی رو در حد دانشجویی براشون آماده میکنند نه در حد توریستی ،نه مثل بهشت دانشجو را حتی دعوت نمیکنند که بیایند 4 سال روابط انسانی داشته باشند بله حالا که اینجا هستند باید روابط انسانی هم داشته باشند اما هدف تعالی علمیست هدف ما در زندگی و دنیا تعالی در مسیر بندگی و قرب به خداست اگر خط را عوض کردند مورد نظر خدا نخواهد بود حالا هر چقدرم آباد بشه بعد سه قوم را نام میبره سه تمدن را میگه تو خط انبیا نبودن ما جمعشون کردیم،نابودشون کردیم.

صیرفی: تشکر ویژه از همه عزیزانی که برنامه خودشون را با فرمایشاتشون زینت میبخشند به ما کمک میکنن ،دلگرمی میدهند با سوالشون . پیشنهادشون احیانا حلقه های مفقود که در مباحث وجود داره و نظر شما اگر بهش پرداخته بشه بهتر هست ممنون میشیم بزرگواری کنید و مارا از لطفتون غریق رحمت و منت بفرمایید ارسال بفرمایید چه 162 شماره تلفن سازمان وچه از 30000720 شماره پیامک برنامه یاد خدا و در فضای مجازی @yadkhoda_Qtv

این ارتباط دوسویه ما را به ادامه مسیرمون خیلی دلگرم میکنه آقا وعده فرمودید که این جلسه قراراست آغاز کنیم بحث حضرت ابراهیم علی نبی وآله وعلیهم سلام.

دکترمیرباقری :باز ابتدا متذکر میشویم که خداوند در قرآن برای قصص انبیا یا تاریخ انسان بر محور انبیا پنج ویژگی را بیان میکنه اول اینکه درس آموزهستند وبرای سرگرمی نیستند (لقد کان فی قصصهم عبره لاولی الالباب )دوم اینکه اینها بیان واقعیت سمبلیک نیستند که (ما کان حدیثا یفتری )سوم تاریخ گذشته را به رشته تحریروتصویرمیاورد قرآن که ما را درآن حوزه ها قرار بدهد برای ادامه راه (ولکن تصدیق الذی بین یدیه) چهارم در خلال داستان انبیا هر حقیقتی در مسئله تربیتی برای ما مطرح بشود بیان میکند (وتفصیل کل شی) پنجم (هدی ورحمه لقوم یومنون)مرور این داستانها رحمت است و برکت الهی برای قومی که مومن باشد. با این نگاه ما داستان انبیا یا سیرتاریخ انسان را برمحورانبیا الهی دنبال میکنیم داستان حضرت آدم به عنوان ابوالبشربا بیان نکاتی گفته شد البته بنا مقداری بر خلاصه گویی هست فقط میخواهیم خطوط بحث را بیشتر تکیه کنیم چون داستانها را مردم میدانند ودرکتابها هست و اما اینکه چرا قرآن اینگونه چینش میکند پشت سر هم دومین مرحله حضرت نوح بود که قرآن شریعت را از حضرت نوح آغاز می کند درآیه سیزده سوره شوری خب پیامبرصاحب شریعت بعد از حضرت نوح حضرت ابراهیم بودند( شرع لکم من الدین ما وصی به نوحا والذی اوحینا الیک وما وصینا به ابراهیم وموسی وعیسی) از حضرت نوح که بگذریم فصل دوم تاریخ بشریت انبیا با حضرت ابراهیم آغاز میشوداشاره ای به سرگذشت حضرت ابراهیم عرضه میدارم بعد ازآیات سوره بقره نکاتی رو درباره آن آغاز میکنیم فکر میکنم چون حضرت ابراهیم درقرآن بسیار مورد توجه قرار گرفته و مباحث فراوانی درباره اوست انشاالله یک سری از فرازهای قرآن را درباره حضرت ابراهیم عرضه میداریم که بسیاردرس آموزهم است حضرت ابراهیم دربابل اینطور که نوشته اند درتاریخ به دنیا آمدند و به اصطلاح درخفای ازجمع رشد کردند درنوجوانی به مخالفت با بت پرستان بت ها پرداختند نقد میکردند بت ها را تااینکه که درسن جوانی به بتخانه رفتند تبری به دست گرفتند بت ها را شکستند و بعد هم در دادگاهی که برای او تشکیل شد محکوم کردند اون قاضی های دادگاه بعد گفت چرا گردن من می اندازید این بت این تبر(فجعلهم جذاذا الا کبیرا لهم )بت بزرگ رو سالم نگه داشت حتی میگن تبر را در دست او قرار داد برید از بت ها بپرسید که چه کسی شما را شکسته اینها یک دفعه به خودشون اومدند که اینها که حرف نمیزنن گفتند چرا این حرفو میزنی اینها که سوال وجواب نمیکنن گفت (اف لکم )ولما تعبدون دون الله افلا تعقلون)اف بر شما اینها که به شما ضرر و نفعی نمی رسونند چطور می پرستید بعد حضرت ابراهیم رو به آتش انداختندمحکوم کردند (قل یا نار کونی بردا وسلاما علی ابراهیم )فرمان الهی برآتش صادرشد که سرد باش وسلامت که میگن اگه سلام رو نگفته بودند سرما اذیت کننده میشد وبعد حضرت ابراهیم هجرت کردند بعد از این ماجرا نموندند در اون قوم سفری به مصرودرفلسطین مستقرشدند برای ترویج دین الهی درسنین بزرگسالی بودند که خداوند اولین فرزند رو به او عطا کرد حضرت اسماعیل رو فرمان ذبح اسماعیل صادرشد که تفسیرش رو عرض میکنم بعدازاینکه حضرت اسماعیل بدست ابراهیم ذبح شد ولی خدا نگذاشت گفتند (وبشرناه باسحاق) بشارت پسری دیگه هم به ایشون دادیم معامله با خدا اینطوراست.(نبی من الصالحین )حالا حضرت ابراهیم در سنین بزرگسالی دارای فرزند شدند قرآن برای حضرت ابراهیم امتحانات مفصلی رو ذکر میکنه در سوره بقره ایه 124 تا 129 یا تا 130 درباره حضرت ابراهیم و بنا شدن خانه کعبه سخن میگه مسئله بسیار بزرگی که در زندگی حضرت ابراهیم ایجاد شد بنای خانه کعبه بود به عنوان قبله گاه جهانی و به تعبیر قرآن به عنوان اول بنایی اول معبدی که روی زمین بنا شده است

در اجزای 124 من این فرازی رو عرض میکنم

(اعوذ بالله من الشیطان رجیم و اذ ابتلی ابراهیم و ربه بکلمات فاتمهن)

آنگاه که حضرت ابراهیم را پروردگارش به کلماتی آزمود کلمه گاهی به انسان گفته میشه گاهی به حقایق الهی گفته میشه همه رو حضرت ابراهیم به پایان رسانید جالبه که حتی به انبیا واولیا که مقاماتی میدند بعد از شرایطی است...در دعای ندبه میخوانیم (اللهم لک الحمد علی ما جری به قضاوک فی اولیائک )

خدایا سپاس تو را در آنچه که قضای تو درباره اولیا جاری شد

(الذین استخلصتهم لنفسک و دینک)

اینارو بر گزیدی برای خودت وبرای دینت خدا همرو که برنمی گزینه خب کی این کار را کردی (بعد ان شرطت علیهم و الزهد فی درجات هذه الدنیا الدنیه)

بعد از آن که ازآنها پیمان گرفتی وشرط کردی من شمارا به مقام رسالت مبعوث میکنم.

شما راهادیان دین خود قرار میدهم اما در دنیا که رفتید باید نسبت به دنیا زاهد باشید دل بستگی به دنیا پیدا نکنید و زخرفها وزبرجدها زرق و برق دنیا دل شمارا نرباید.

(فشرطوا لک ذلک) اینا پذیرفتند (علمه من هم الوفا به)تو میدونستی اینا به این قول وفا میکنن فقبلتو و پذیرفتی (وقدمت لهم و الذکر العلی)حالا که اونا قرار شد زاهدانه زندگی کنن تو نام بلندی برای آنها تقدیر کردی وثنا الجلی

ثنای آنها را بر زبان ها بزرگ داشتی و (اهبته الیهم ملائکملائکه) وملائکه خودت را بر آنها نازل کردی(و کرمتهم بوحیکو رفدتهم بعلمک و جعلتهم والذریعة الیک و الوسیلة الی رضوانک)

چقدر زیباست اینان را به چه مقامی رسوندی وقتی دل به دنیا نسپاردن ودل به بندگی تو داشتنحالا درباره ابراهیم هم همینطور است.

(واذ ابتلی ابراهیم ربه بکلماتک وفاتمهن )

ابراهیم سلام الله امتحانها را به آخر رساند یک موردش در این آیه ها ذکر میشه

(قال انی جاعلک للناس اماما )بیخود کسیو امام قرار نمیدهند.

فرمودند من تورو پیشوایی برای مردم قرار دادم امامی برای مردم(قال و من ذریتی)

در احادیث داریم که امامت حضرت ابراهیم بعد از نبوت و رسالت بوده

یک مقام جدیدی است پیغمبر اکرم هم نبی بودند هم رسول ولی امام هم بودند بعضی ها گفته امامت بالا تر از نبوت بعید هم نیست چون اینجا هم تازه بعد از نبوت و رسالت او را به امامت برگزیدند( قال و من ذریتی قال لا ینال عهدی الظالمین)

حضرت ابراهیم یا درخواست کردند یا سوال خدایا از ذریه من هم کسی به این مقام میرسه یا میرسونیجواب اومد عهد من به ظالمین نمیرسه در میان ذریه تو پاکان بله ولی ظالمین خیر

صیرفی : خیلی متشکر و ممنون محضر قران کریم مشرف میشیم برمیگردیم بخش پایانی رو در خدمت سرور ارجمندم کنار جناب اقای دکتر میرباقری خواهیم بود

...*آیه 124سوره بقره*(واذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماما قال ومن ذریتی قال لا ینال عهدی الظالمین...

صیرفی :خیلی متشکرم از همراهی شما عزیزان با افتخار این حدودا ده دقیقه پایانی رو با شما هستیم داستان حضرت ابراهیم داستانیست که قرآن خیلی بهش دغدغه مند هست

میرباقری: و با یک عظمتی قرآن کریم از حضرت ابراهیم یاد میکنه و به اعتقاد علمای ما گفتند که بعد ازپیغمبر اکرم اعظم انبیا الهی هستند حضرت ابراهیم ...خب..(و اذ جعلنا البیت مثابه للناس وامنا )گفتیم که حضرت ابراهیم بعد از آنکه خداوند اسمایل را به آنها عطا کرد مامور شدند زمانی که اسماعیل شیر خوار بود آن هم در سن بزرگی خود حضرت ابراهیم میگن (الحمد لله الذی وهب لی علی الکبر اسماعیل و اسحاق) در سن بزرگسالی و پیری اسماعیل و اسحاق را به من خداوند عطا کرد بعضی ها گفتند حضرت ابراهیم حدودا 180 سال عمر کردند در 120 سالگی خدا حضرت اسماعیل رو عطا کرد بهشون...سرپا بودند دراون موقع

حضرت اسماعیل شیرخوار بودند که فرمان الهی صادر شد..باید حرکت کنید به سمت حجاز.زن و فرزند را در کنار خانه خدا بگذاری اونجا قرار است قبله گاه نماز باشد.

به هدایت جبرائیل حضرت ابراهیم این کار را انجام میدهد مرکبی رو یا شاید الاغی را اتخاذ کردند مادر و فرزند را به روی آن نشاندن خیلی فاصله است از فلسطین تا اونجا من فاصله فضایی میدیدم خط مستقیمش روی نقشه شاید 2 هزار کیلومتر باشه این فاصله رو چطور حل کردند نمیدانیم بالاخره امداد الهی بود رفتند رسیدند کنار خانه خدا سنگ زیر بنای خانه خدا را نوشتند متصل به زمین است یعنی زیربنا را خدا بنا و تعبیه وطراحی کرده است دستچین نیست زمانی که حجاج بن یوسف برای از بین بردند عبدالله بن زبیر لعن الله علی آمد خانه کعبه را به منجنیق بست دیوار ها همه ویران شد در تاریخ طبری نقد میکند که شاهدان دیدند سنگ زیر بنا به زمین متصل است حضرت ابراهیم روی اینها خانه را چید و بالا برد خانه ای که اول معبد روی زمین بود در سوره ی ال عمران ایه 96 میفرماید (ان اول بیت وضع للناس ) در این آیه و آیه بعد ده ویژگی برای خانه خدا ذکر میکنه که انشاالله بعدا ذکر میکنیم اولین معبدی که برای مردم روی زمین برقرار شد( للذی ببکة) همان خانه ایست که در سرزمین پر ازدحام مکه مکرمه است (مبارکا وهدی للعالمین )این خانه مایه برکت و هدایت برای همه مردم جهان است حضرت ابراهیم فرزند نو باوه خود را و مادرشان حضرت هاجر رو حرکت دادند و بردند به سمت سرزمین حجاز در کنار خانه خدا آنجا قرار دادند( ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا وهدی للعالمین) مامور بودند مادر و فرزند را قرار دهند و برگردند زمان برگشت دعا کردند (ربنا انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم )خدایا من جگرگوشه خودم را در یک وادی بی گیاه و آب قرار میدهم (ربنا لیقیموا الصلاة) خدایا برای این که نماز را اقامه کنند گویا اشاره به همین باشد که اینجا قبله گاه جهانی میشه (فاجعل افعئدة من الناس تهوی الیهم) خدایا تو هم دل جمعی از مردم را چنین قرار بده که هوای این هارا داشته باشند و میل به این ها پیدا کنند و اینها را دوست بدارند که اتفاقا همین هم شد حضرت ابراهیم رفتند و نقل کردند که حضرت حاجر گفتند مارا به کی میسپاری گفت به همان کسی که این دستور را به من داد چیزی نگذشت که حضرت اسماعیل تشنه شدند و آب و غذا تمام شد حضرت هاجر پریشان شدند و دیدند در بلندی صفا آب هست که الان سیع صفا و مروه میشه دوان دوان رفتند دیدند آب نیست و سراب است دیدند در مروه آب هست دوان دوان رفتند و دیدند آبی نیست و 7 بار این مسیر را طی کردند و همین الان جزو مناسک حج هست برگشتند و مایوسانه دیدند همینطور که حضرت اسماعیل پای خودشونو به زمین میکشیدند چشمه ای از آنجا بیرون امده است چشمه را بستند و مهار کردند گفتند بایست حوضچه ای تشکیل شد شستشو کردند و آب خوردند قبیله جرهم دیدند که پرندگان در منطقه ای در دره ای فرود و فراز دارند به رییس قبیله گفتند گفت برید ببینید چه خبره دیدند چشمه ابی میجوشد گوارا مادری هست و کودکی اذن گرفتند که بیان اونجا و زندگی کنند و حضرت هاجر هم گفت خدا شمارا برای ما فرستاده به شرطی که خداپرستی را پیشه کنید این ها از تنهایی در آمدند حضرت ابراهیم در فاصله های زمانی می آمدند به ابراهیم سر میزدند و برمیگشتند تا اینکه حضرت اسماعیل نوجوان شد وقتی که نوجوان شدند دستور بنای خانه کعبه صادر شد در یک سفر آمدند حضرت ابراهیم و اسماعیل دو نفری دیوار های خانه را بالا بردند که در آیه بعد بیان میکنند.

(و اذ جعلنا البیت مثابتة للناس وامنا) آنگاه که آن خانه را ما میعادگاهی برای مردم قرار دادیم.محل بازگشت و خانه ای امن حریم خانه کعبه مامن الهی شد که در آیات بعدی اشاره داره (واتخذوا من مقام ابراهیم مصلی) بعد هم مقرر کردیم که مقام ابراهیم محل نماز باشه که الان نماز طواف رو در کنار مقام ابراهیم میخوانند مقام یعنی محل ایستادن سنگی که حضرت ابراهیم خلیل روی آن می ایستاد و دیواره های خانه کعبه را بالا میبردند و( اتخذوا مقام ابراهیم مصلی و عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهرا بیتی للطائفین والعکفین والرکع السجود) با ابراهیم و اسماعیل عهدی بستیم که خانه من تطهیرکنید پاکیزه نگه دارید برای طواف کنندگان برای کسانی که معتکف میشوند و برای کسانی که به نماز می ایستند و رکوع و سجود میکنند دیگه ادامه آیات و نکات فراوانی که داره رو بعدا عرض میکنم.

صیرفی: آقای دکتردوست داریم پایان این جلسه از سر سفره قرآن کریم مرتزق بودیم الحمدالله می خواهیم برای همه بینندگان عزیزمون دعا بفرمایید وخیلی ها در این پیامهایی که می فرستند التماس دعا میگن شما هم سادات هستید هم مانوس با قرآن کریم هستیدالحمدالله رب العالمین چندتا دعا بفرمایید.

دکترمیرباقری: خواهش میکنم من دوست داشتم از زبان شما دعا رو بشنوم وپروردگارا دل های ما رو به نور قرآن ومعارف محمد وآل محمد از اونچه هست نورانی تر بفرما دست نورانی امام زمان رو بر سر همه ما خصوصا جوانان کشورما رهبر معظم همواره برقرار بدار پروردگارا هم وغم گرفتاری و این بیماری در سطح جهانی به لطف ومرحمت خودت بردار شیعیان علی بن ابیطالب شیعیان امام زمان را تحت ولای او در عافیت و عزت قرار بده وسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .

صیرفی: اللهم صل علی محمد وآل محمدوعجل فرجهم خیلی از شما سپاسگذارم خدا رو به وجاهت حضرت زهرا قسم میدیم و دعا میکنیم الهی چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگاروقتتون بخیر محتاج دعای خیرشما هستیم.آقای دکتر سپاسگزاریم.