یاد خدا 20 بهمن 1400

تاریخ انسان در قرآن با حضور دکتر محسن میرباقری (متن برنامه یاد خدا 20 بهمن 1400)

صیرفی: بسم الله الرحمن الرحيم الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن قلوب

برخیز برات عاشقی داده خدا

احسان قدیم را فرستاده خدا

در کوچه روزگار غم هست ولی

آرام کند دل مرا یاد خدا

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاک ایشان " اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم "سلام خدا بر امام مهدی عج الله تعالی فرجه شریف سلام خدا بر امام روح الله و یاران شهیدشان و هر کسی که در این انقلاب یک قدم برای خدا برداشت سلام خدا بر خانواده شهدا سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر دهه فجر را و ایام الله ۲۲ بهمن را که در آستانه آن قرار داریم تبریک عرض می کنم خیلی خوش آمدید خدارا شکر می کنم که کنار شما هستم و این لحظات عمرم را به یاد خدا سپری می کنم سرور ارجمندم استاد و معلم محترم تفسیر قرآن کریم جناب آقای سید محسن میر باقری قدم روی چشم ما گذاشتند آقای دکتر سلام علیکم خیلی خوش آمدید

استاد میر باقری: سلام علیکم و رحمت الله شرمنده می‌فرمائید بزرگوار هستید

بسم الله الرحمن الرحيم هوالله الذی لا اله الا هو عالم الغیب وشهاده هوالرحمن الرحیم "

با صلوات و سلام بر محمد و آل محمد و حضرت بقیه الله المهدی ارواحنا له الفدا

و با سلام و درود به همه شما عزیزان الان که در دهه فجرهستیم و در آستانه عید ۲۲ بهمن خدمت همه شما عزیزان این ایام را تبریک عرض می کنم در خدمت شما هستم

صیرفی: خیلی خوش آمدید ممنونیم از تشریف فرمایی حضرتعالی و قبول دعوت و قبول زحمت تاریخ انسان در قرآن کریم عنوان و محور اصلی بحث ما محضر آقای دکتر هست خلاصه ای از جلسه قبل را باهم ببینیم برمی‌گردیم و کلاس درست تفسیر را آغاز می کنیم

خلاصه جلسه گذشته:

منتظر باشید رسولان من برای شما خواهند آمد و شما بعد از آمدن پیامبران ۲ دسته می شوید " یا بنی آدم اما یاتینکم رسل منکم یقصون علیکم آیاتی "رسولان من می آیند به سوی شما آیات من را بر شما تلاوت می کنند " فمن اتقی واصلح فلا خوف علیهم ولاهم یحزنون" کسانی که تقوا پیشه کنند و راه صلاح پیش گیرند خوفی بر آن ها نیست و محزون نمی شوند و کسانی که انکار کنند والذین کفروا و کذبوا بآیاتنا اولئک اصحاب النارهم فیها خالدون"بعد از این آزمون سنگین از خداوند درخواست فرزند کردند که البته در مأموریت بعدی سنشان هم به سن به اصطلاح کمال رسید و در سنین بزرگسالی خداوند اسماعیل و سپس اسحاق را به او داد(فلما بلغ معه السعی قال یا بنی انی اری فی المنام انی اذبحک فانظر ماذا تری قال یا ابت افعل ما تومر ستجدنی ان‌شاءالله من الصابرین) دیگر مناسک حج را انجام دادند از وادی محسر به منا وارد شدند گفت که در ادامه مناسک حج گفتند من خواب دیدم تو را قربانی می‌کنند که داستان قربانی را قبلا عرض کردیم تکرار نمی کنم

...

صیرفی: منتظر فرمایشات شما هستیم شما هم در طول برنامه هم پس از برنامه این امکان وجود دارد که نظرات و سوالات و پیشنهاداتان را منت بگذارید برای ما ارسال بفرمایید ۳۰۰۰۰۷۲۰ شماره پیامک برنامه یاد خدا است همینطور شماره تلفن ۱۶۲ هم فرمایشات تلفنی شما را روابط عمومی سازمان دریافت می کند

صفحه مجازی هست که خلاصه و آرشیو برنامه هارا می توانید دنبال بفرمائید آقای دکتر با افتخار خدمت حضرتعالی هستیم

استاد میرباقری: تاریخ انبیا علیهم السلام یا تاریخ انسان بر محور انبیا را از قرآن عرض می کردیم و در برنامه های قبل دو سه برنامه شاید هم بیشتر درباره حضرت ابراهیم سخن گفته شد داستان حضرت ابراهیم در قرآن به تفصیل آمده است و در روایات ما هم بحث های فراوانی درباره او هست بنا بود که بگذریم از این داستان اما دو سه نکته به نظرم می آید از آیات و روایات عرض کنیم چون سر سلسله انبیا ابراهیمی حضرت ابراهیم بودند ادیان الهی که الان در روی زمین هست باید به یک نوعی از حضرت ابراهیم نشات گرفته است که این را ان‌شاءالله عرض می‌کنیم امروز با یک روایتی از امام صادق سلام الله علیه درباره حضرت ابراهیم بحث را آغاز کنیم که روایات در کافی است جلد ۱ صفحه ۱۷۵ امام صادق علیه سلام فرمودند( ان الله تبارک و تعالی و اتخذ ابراهیم عبدا قبلا ان یتخذهو نبیا ابراهیم خلیل را بنده خود به حساب آوردند قبل آن که او را نبی قرار دهند شرط نبود بندگی خالص(و ان الله اتخذه نبیا وان الله اتخذه نبیا قبل ان یتخذه خلیلا) او را نبی قرار دادند قبل از آن که او را رسول قرار دهند چون رسول خاص است در میان انبیا بعضی ها رسول بودند راجع به حضرت موسی و پیغمبر اکرم" وان الله اتخذه رسول قبل یتخذه خلیلا" او را رسول خود قرار دادند قبل این که خلیل خود قرار دهند خلیل به معنای همراز و عند الله اتخذه خلیلا قبل ا یجعله اماما "او را خلیل قرار دادند قبل از امامت فلما جمع له الاشیا" وقتی که تمام این عناوین در او جمع شد عبد، نبی، رسول، خلیل ،بعد فرمودند که "انی جاعلک للناس اماما"من تو را امام قرار داده ام مقام امامت طبق این حدیث و دلایل دیگر از مقام نبوت بالا تر است در میان انبیا الهی عده ای رسول بودند در میان رسولان عده ای به مقام امامت رسیدند که ابراهیم خلیل بود حضرت موسی بود پیغمبر اکرم بودند که این ها به مقام امامت رسیدند ائمه خدا بعد از حضرت پیغمبر اکرم صلوات الله و سلام علیه این ها مقام امامت را دارا بودند نبوت با پیامبر اکرم به پایان رسید اما مقام امامت بود یعنی تمام آن مراحل قبلی درجات و عظمت هایی که انبیا الهی و رسولان الهی داشتند همه در ۱۲ مقام عصمت و طهارت امامان اهل بیت علیهم السلام برقرار است و آن مقامات را دارند که امامت به آنها از طرف خداوند تفحیص شد و اما در قرآن کریم باز نکته ای درباره حضرت ابراهیم هست که آیه ۱۲۰ سوره مبارکه نحل (ان ابراهیم کان امه قانتا لله حنیفا ولم یک من المشرکین) ابراهیم به اصطلاح یک امت بودامت گاهی مورد بحث است که یعنی چه ابراهیم یک امت بود؟ یعنی چه امت را گفته اند ؟

مثلا قرآن درباره حیوانات دارد که (وما من دابه فی الارض ولا طائر یطیر و بجناحیه الا امم امثالکم )هیچ جنبنده و پرنده ای نیست مگر اینکه اینها امت هایی مثل شما هستند یعنی برای خودشان یک مجموعه و خط سیر و روندی دارند امت های انبیا را به این اعتبار می گویند امت که این ها همه زیر مجموعه یک شریعت هستند امت پیامبر اکرم بعد از بعثت همه مردم هستند نه فقط قوم پیغمبر اکرم قوم با امت متفاوت است حالا حضرت ابراهیم را قرآن می گوید امت یعنی یک آهنگ بود یک مقصد بیشتر نداشت یک هدف بیشتر در او نبود قانت الله و او قنوت و فرمانبرداری در پیشگاه خدا بود همه وجود او در این خلاصه می شد (ولم یک من المشرکین )شرک در وجود او راه نداشت" شاکرا لا نعمه" شاکر نعمت های پرودگار متعال بود" اجتباه و هداه الی صراط مستقیم" خداوند او را برگزید و به صراط مستقیم او را هدایت کرد صراط مستقیم یعنی نهایت بندگی خداوند اخلاص در بندگی "و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم "

و آتنا فیا لدنیا وحسنه" ما در دنیا به او حسنه دادیم و" انه فی الاخره لمن الصالحین و ابراهیم سلام الله علیه در آخرت در زمره صالحان است "ثم اوحینا الیک ان اتبع مله ابراهیم حنیفا و ما کان من المشرکین" بعد به شما وحی کردیم ای رسول ما که پیروی کن از آئین حضرت ابراهیم که آئین حنیف است و ابراهیم از مشرکین نبود حضرت ابراهیم آئین توحیدی را در خانه در کنار خانه خدا برقرار کردند ولی متأسفانه بعد ها این آئین به شرک آلوده شد پیغمبر اکرم آمدند این آئین را تکمیل کردند و شرک را برطرف کردند خانه کعبه را از بت ها پالایش کردند و آئین ابراهیم خلیل به دست پیغمبر اکرم جهانی شد این در زمان رسول اکرم جهانی شد بنی اسرائیل فرزندان حضرت یعقوب بودند حضرت یعقوب فرزند حضرت اسحاق و نوه ابراهیم خلیل بود لقب حضرت یعقوب اسرائیل بود اسرائیل در عبری یعنی بنده خدا بنی اسرائیل از حضرت خدا نشات گرفتند یعنی فرزندان حضرت ابراهیم هستند که قرآن هم پیش‌بینی می کند که نسل حضرت ابراهیم بعضی ها صالح هستند بعضی ها مفسد هر دو در این نسل وجود دارند این داستان حضرت ابراهیم حالا اگر ما بخواهیم بحث های زیادی هست ولی چون می خواهیم سیر بحث را ادامه دهیم داستان حضرت ابراهیم را اینجا به پایان می رسانیم و سیر انبیا را ان‌شاءالله خدمت شما خواهیم بود

صیرفی :خیلی ممنونم محضر قرآن کریم مشرف میشویم برمی‌گردیم و بخش پایانی فرمایشات آقای دکتر را خواهیم شنید

....

صیرفی: محضر قرآن کریم مشرف شدیم با افتخار حالا تفسیر همین آیه را محضر سرور ارجمندم می‌شویم

استاد میرباقری: آیات سوره مبارکه هود از آیه ۶۹ ماجرا دیگری را درباره حضرت ابراهیم بیان می کند که از آنجا پلی می شود بر داستان حضرت لوط مقدمتا عرض کنیم که حضرت لوط شاید اول مؤمن به حضرت ابراهیم بود بعضی هم می گویند برادرزاده او هم بود که به حضرت لوط ایمان آوردند به حضرت ابراهیم و در هجرت حضرت ابراهیم همراه او بودند بعد حضرت ابراهیم رفتند به سرزمین فلسطین گویا به حضرت لوط ماموریت دادند که بروند به شهر سدوم مدین این داستان هم به حضرت ابراهیم مربوط می شود و هم به حضرت لوط از آیه ۶۹ سوره مبارکه هود تا چند آیه" ولقد جاءت رسلنا ابراهیم بالبشری "رسولان ما یعنی فرشتگانی به منزل حضرت ابراهیم آمدند برای یک بشارت " قالوا سلاما" به ابراهیم سلام کردند قال سلام حضرت جواب دادند فما لبث ان جا بعجل حنیذ چیزی نگذشت که حضرت ابراهیم رفتند به رسم آن روز که گوشت تازه برای مهمان می‌آوردند گوساله ای را بریان کردند و آوردند جلو این ها گذاشتند و هرچه غذا را نزدیک کردند دیدند که اینها به سوی غذا دست دراز نمی کنند فلما رای ایدیهم لا تصل الیه نکرهم" وقتی که حضرت ابراهیم دست اینها به سوی غذا نمی رود احساس کرد افراد ناشناسی هستند و اوجس منهم خیفه" ترسی در دل خودش احساس کرد علت این بود که اگر به اصطلاح غذا نمک کسی را می خوردند دیگر خیانت نمی کردند و کسی اگر قصد سوء داشت مواظب بود که از غذای آن شخص نخورد می گویند نمک خوردی نمکدان نشکن حضرت ابراهیم دید اینها غذا نمی خورند گفت نکند این ها سوءقصد دارند قالوا لا تخف انا ارسلنا الی قوم لوط گفتند نگران نباش ما به سوی قوم لوط فرستاده شدیم و امراته قائمته همسر حضرت ابراهیم ایستاده بود فضحکت خنده اش گرفت فبشرناها باسحاق و من وراءاسحاق یعقوب" به حضرت ابراهیم ما بشارت دادیم که خداوند فرزندی به نام اسحاق به تو عطا خواهد کرد بعد از اسحاق هم فرزندی به او خواهیم داد که نوه تو خواهد بود به نام یعقوب قالت یا ویلتی همسر حضرت ابراهیم شگفت زده شد گفت وای بر من " االد و انا عجوز" من عجوز و پیرزن شده ام من فرزند دار می شوم "هذا بعلی شیخا "همسر من هم که پیرمرد شده است ان هذا لشی عجیب این یک عمر شگفتی است قالوا اتعجبین من امرالله فرشتگان گفتند که از امر خدا تعجب می کنید "رحمت الله و برکاته علیکم اهل البیت انه حمید مجید " رحمت ک برکات خدا بر شما اهل بیت خواهد بود او حمید است و ستوده و گرانقدر و مجید و با عظمت که در دعاها و حتی در نماز میت ما درباره پیغمبر اکرم دعا می کنیم که خدایا صلوات خودت را بر رسول خودت جاری کن و بارک الی محمد و آل محمد ورحم محمد و آل محمد کافضل ما صلیت و بارکت وترحمت الا و تهنیت ابراهیم و آل ابراهیم آل ابراهیم در قرآن خیلی با عظمت هستند آل محمد از او با عظمت تر هستند انه حمید مجید، این بشارت به حضرت اسحاق را که دادند "فلما ذهب عن ابراهیم الروع "ترس از ابراهیم برداشته شد وجاءته البشری بشارت فرزند قلبش را شاد کرد "یجادلنا فی قوم لوط این فرشتگان به صورت انسان آمده بودند گفتند ما فرشتگان الهی هستیم ماموریت داریم که بریم قوم لوط را بخاطر آن کارهای زشتی که انجام می دهند از بین ببریم حضرت ابراهیم شروع کرد به مجادله با آنها ابراهیم لحلیم اواه منیب" ابراهیم شخصیتی بود بردبار بسیار دعا می کرد و اهل انابه به پروردگار که شروع کرد به مجادله که این قوم لوط را اگر بشود عذاب ازآنها برداشته بشود فرشتگان به حضرت ابراهیم گفتند یا ابراهیم یا ابراهیم اعرض ان هذا داستان را در تفاسیر این گونه گفتند که حضرت ابراهیم گفتند شما وقتی می خواهید آنجا را به عذاب مبتلا کنید مومنان را چه می کنید گفتند مثلا مومنانی نیستند حضرت ابراهیم گفت اگر هزار نفر باشند عذاب می کنید گفتند نه اگر صد نفر باشد اگر ۱۰ نفر باشد ادامه دادند تا ۱ نفر گفتند اگر ۱ مومن واقعی باشد عذاب می کنید گفتند نه عذاب نمی‌کنیم بعد گفتند ان فیها لوطا گفت خود لوط که در آنجا هست و پیغمبر خدا است گفتند انا منجوک ما او را نجات می دهیم و اهل او را یک خانه در این قوم لوط بیشتر یافت نشد فما وجدنا فیها غیر بیت من المسلمین جز یک خانه ما اهل ایمان نیافتیم در اینجا هم دارد که یا ابراهیم اعرض ان هذا دیگر از این مسئله بگذر فرمان پروردگارت عذابی قطعی به سراغ این ها خواهد آمد از خانه ابراهیم خلیل رفتند به خانه حضرت لوط " ولما جاءت رسلنا لوطا سیء بهم وضاق بهم ذرعا"حضرت بد حال شد قلبشان به تنگ گفتند امروز روز دشواری است چرا می‌دانستند این قوم دست بردار نیستند قومی بودند که آلوده شده بودند به عمل شنیع و زشت همجنسگرایی چیزی که امروزه آن‌قدر در دنیا عادی سازی می شود قرآن خیلی شدید با این برخورد می کند قوم حضرت لوط به پیامبرشان ایمان نیاوردند و از طرفی آلوده شدید به این عمل بودند و جاءه قومه یهرعون الیه" شتابان قوم به سراغ حضرت لوط آمدند و اطراف خانه لوط جمع شدند "و من قبل کانوا یعملون السیئات" قبل از این هم اعمال زشتی را مرتکب می شدند حضرت لوط خیلی سخت گشت برایشان در چند جا قرآن این داستان را بیان می کند رو کرد به اینها "قال یا قوم هولاء بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله ولا تخزون فی ضیفی" دختران من برای این کار پاکیزه تر هستند تقوا الهی را پیشه کنید مرا در قبال میهمانانم خار نگردانید الیس منکم رجل رشید" خیلی مظلوم واقع شده بود حضرت لوط یک مرد رشید در بین شما پیدا نمی شود قالو لقد علمت ما لنا فی بناتک من حق گفتند تو میدانی که ما حقی به دختران تو نداریم و" انک لتعلم ما نرید "تو میدانی که ما چه می خواهیم "قال لو ان لی بکم قوه او آوی الی رکن شدید" گفت ای کاش توانایی داشتم که شمارا مهار می کردم یا یک جایگاه مستحکمی داشتم که مأوا قرار می دادم و از شر شما خلاص می شدم اینجا این فرشتگان به حضرت لوط گفتند که نگران نباش دست این ها به تو نمی رسد و به ما هم نمی رسد ما رسولان پروردگار تو هستیم ماموریت داریم که این قوم را از بین ببریم

صیرفی: خیلی متشکرم از لطف و آقایی و بزرگواری حضرت عالی استفاده کردیم از همراهی شما هم ممنون و متشکرم خدارا به وجاهت امام روح الله و یاران شهیدش قسم می دهیم و دعا می کنیم الهی چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار وقتتان بخیر محتاج دعای خیر شما هستیم