یاد خدا 14 دی 1400

درس های ماندگار از نهج البلاغه با حضور دکتر اسماعیلی (متن برنامه 14 دی 1400)

صیرفی: الذین آمنو و تطمئن قلوبهم بذکرالله الی بذکرالله تطمئن قلوب

گرنگاهی به ما کند زهرا دردها را دوا کند زهرا

نه عجب گر به شان او گویند خاک را کیمیا کند زهرا

این مقام کنیز او باشد تا دگر خود چه ها کند زهرا

کم مخواه از عطای بسیارش کانچه خواهی عطا کند زهرا

اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و به سر مستودع فیها بعدد ما احاط به علمک

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاک ایشان اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل

فرجهم سلام خدا برحضرت زهرا(س) وامام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف سلام خدا بر

امام مهدی (عج )وسلام خدا به شما اهالی ارجمند یادخدا وقت بخیر خیلی خوش آمدید خدا رو

شکر می کنم توفیق دارم با شما همنشین باشم و افتخارمی کنم محضر سرور ارجمندم استاد

محترم حوزه و دانشگاه و عضو محترم هیئت علمی دانشگاه عضو محترم مجلس خبرگان

رهبری جناب آقای دکتر محسن اسماعیلی عزیز باشم آقای دکتر سلام عرض می کنم خیلی

خوش آمدید.

استاد اسماعیلی :سلام علیکم و رحمه الله بسم الله الرحمن الرحیم

اجازه بفرمایید با بینندگان عزیز هم عرض سلام و ادبی داشته باشیم و ایام فاطمیه خدمت همه

تسلیت عرض کنم و دعا کنیم که همه ما مشمول دعای آن بزرگوار باشیم .

صیرفی :من هم ایام فاطمیه را تسلیت عرض می کنم و در روزهای منتهی به شهادت هستیم و

در سالگرد شهادت سردار دلها حاج قاسم سلیمانی عزیز هم هستیم یادشان را گرامی می داریم

خداکند که ما هم از سبک زندگی او سهمی داشته باشیم و به شباهتی پیدا کنیم با شما همراه

خواهیم بود و بعد از مرور جلسه قبل کلاس درس امروز را آغاز می کنیم سر سفره نهج

البلاغه هستیم و کلمات امیر مومنان محور بحث ما است کتاب خود دکتر اسماعیلی هم در این

ارتباط متن اصلی درس ما هست که در رابطه با آن صحبت می کنیم .بعد مرور جلسه امروز

یک هدیه از آقای دکتر دریافت می کنیم .

خلاصه جلسه گذشته :این چه دردی است من و امثال من گرفتار آن هستیم که خیال می کنیم

این دنیا برای هیچ کس وفا نکرد ولی برای من یک نفر وفا می کند ته دل اکثر کسانی که مثل

من هستند همین است نمی گوییم اما با عمل این را فریاد می زنیم که دنیا بی وفا است اما

برای شما برای من فرق می کند همه کودکان نوجوان شدند همه نوجوان ها جوان شدند همه

جوان ها پیر شدند همه پیر ها از دنیا رفتند به جز من

دنیا چیست حضرت فرمود کل دنیا دو کلمه است "حائل و مفارق "دنیا همین دو چیز است یک

یاینکه حائل است یعنی متغییر و دگرگون شونده است ثابت نمی ماند دوم اینکه جدا می شود و

می رود

صیرفی :راه های ارتباطی نظرات و پیشنهادتان را به 30000720 پیامک بفرمایید و یا از

شماره 162 روابط عمومی سازمان اگر چنانچه از برنامه رضایت دارید اعلام بفرمایید.

در فضای مجازی هم با ما همراه باشید آقای دکترابتدای برنامه که یاد کردیم از حاج قاسم

عزیز و مقتدای حاج قاسم حضرت زهرا سلام الله علیها ایشان خودشان را نوکری از آن

آستان خود را می نامند و فاطمیه را خیلی گرامی می داشتند حضرت زهرا (س)18سال

بیشتر عمر شریف ایشان نبوده طبق روایت تاریخ اما برکاتشون به وسعت همه تاریخ است

چه می شود که یک عمر و وجود یک انسان این قدر با برکت می شود اگر اجازه بفرمایید

موضوع سوال این جلسه همین باشد

استاد اسماعیلی :همینطور که فرمودید در یک کلام به تصریح خداوند متعال کوثر است

فاطمه زهرا (س)یعنی منشا همه برکات و خیرات تا قیامت حتی کفار از برکت وجودی این

بانو برخوردار هستند و همه بشریت استفاده می کنند از نورانیتی که او برای جهان در همان

مدت کم عمر خود به ارمغان آوردند ما در آیات و روایات یک تشبیه می بینیم برای انسان

انسان را تشبیه می کنند به یک مسافری که که راهی طولانی و دشوار و گریز ناپذیر در پیش

روی خود دارد راه طولانی است تا ابدیت دشوار است چون راهزنان فراوانی از درون

و بیرون کمین کردند که او را مورد هجمه قرار بدهند راه زنانی هستند در این مسیر گریز

ناپذیر هم هست چون همه باید در این مسیر بروند کسی نیست که از این سفر معاف باشد هیچ

کس جز خدای متعال از این سفر معاف نیست انسان را در روایات و نهج البلاغه تشبیه کرده

اند به یک چنین مسافری البته اگر دقیق بخواهم صحبت کنم تشبیه به مسافر نکرده واقعا انسان

یک مسافر است حرکت ما ازآن زمانی آغاز می شود که خداوند از روح خود در ما میدمد و

ما به این جهان پا میگذاریم از همین جا آغاز می شود به کجا پایان می پذیرد پایان ندارد

دیگر تاخدا هست ما هم هستیم یا غرق نعمت و خوشی در بهشت یا خدای ناکرده در اوج بلا

ومصیبت و عذاب در دوزخ ما هستیم و این سفر طولانی برای این سفر طولانی ما چند

منزلگاه داریم یک مدتی که معمولا 9ماه است ما آماده می شویم برای ورود به زندگی در دنیا

بعد می آییم در زندگی که معلم نیست چقدر طول بکشد ولی هرقدر طول بکشد واقعا مثل چشم

برهم زدنی است تا ازاین منزلگاه برویم به منزلگاه بعدی که برزخ خواهد بود و عالم قبر

است و از آن جا به منزلگاه ابدی که ان شاالله برای همه ما شیعیان و علاقمندان به اهل بیت

بهشت رضوان است ان شاالله

این مسافر در این راه طولانی و دشوار و گریزناپذیر باید برا ی خودش توشه بردارد باید از

مدتی که به او بعنوان عمر قرار می دهند نهایت استفاده را کند و با این تلاشی که می کند با

این توشه ای که جمع می کند وضعیت و سرنوشت خود را در عالم آخرت رقم می زند آن

وقت اگر به طولانی بودن و دشوار بودن این راه به مهمم بودن مقصد به سرنوشت ساز بودن

هدف کمک کند واقعا اگر کسی به همه این ها فکرکند دچار یک غم و غصه بی انتها می شود

غم وغصه از این جهت که چطور از این سرمایه چطور می تواند استفاده کند و آیا از این

سرمایه به خوبی استفاده کرده خیلی عجبیب است این تعبیری که در نهج البلاغه است حکمت

77که نقل میکند وقتی که شب تاریکی خودش را بر همه می گستراند وآرام آرام بندگان غافل

به خواب می رفتند و اگر کسی به استراحت می پرداخت امیر مونان از خانه بیرون می آمد

در نخلستان های کوفه و آنجا این تعبیر هست که مثل مار کزیده به خود می پیچید در حالی که

محاسن شریف را در دست گرفته بودند گریه می کردند وهمیشه این جمله را تکرار می

کردند "آه من قلته الزاد وطول الطریق و بعد السفر و عظیم المورد"افسوس اندوه به خاطر

کمی توشه ای که دارم و راه طولانی که درپیش من است وسفری که انتها نداردو سرنوشتی

که بسیار بسیار مهم است هیچ چیز برای ما مهم از این سرنوشت نیست افسوس می خورد و

لذا از عمرش باید استفاده کند مومن به دلیل همین سفر خطرناک و پر فراز و نشیبی که دارد و

عمر کوتهای که در اختیار دارد هیچ فرصتی ندارد برای کار های لغو و بیهوده ،وقتی ندارد

که بخواهد به سرگرمی بپردازد وقتی ندارد که بخواهد اتلاف کند از این وقت باید استفاده کند

قرآن می فرماید "قد افلح المومنون "فقط انسان های مومن عاقبت بخیر می شوند رستگار

می شوند "افلح "کامیاب و خوشبخت می شوند فقط مومنان .

حال مومنان چه کسانی هستند فرمود"الذین هم فی صلاتهم خاشعون "نماز که بالاترین و

والاترین نیایش ها و عبادت ها است با خضوع و با حضور قلب بعد بلا فاصله می فرماید

"و الذین هم عن اللغومعرضون "آیه کوتاه چند کلمه ای هست "والذین هم عن اللغو معرضون

مومنان آنهایی هستند که نماز را این گونه می خوانند هیچ از لغو هم گریزان هستند ،لغو یعنی

یعنی چه ؟لغو یعنی آن کاری که ضرر ندارد سود هم ندارد نه ضرر دنیوی و اخروی دارد و

نه سود مادی و معنوی هیچ کدام

انسان مومن حتی برای لغو هم وقتی ندارد چه برسد به اینکه کارش لغو نیست کارش گناه

است "و الذین هم عن اللغو معرضون "(معرضون) یعنی رویگردان و گریزان یعنی مومن

پیش قدم نمی شود یعنی مومن مشتاق این نیست برنامه ریزی نمی کند برای اینکه در جلساتی

که وقت او بیهوده مصرف می شود شرکت کند پیش قدم که نمی شود روی به چنین جلساتی

نمی آورد اگر به طور اتفاقی در جایی قرار گرفت که موجب طول عمر او می شود فورا

مسیر خودش را عوض می کند روی بر می گرداند حضرت امیر در موقع شهادت به فرزند

خود فرمود شما به دنیا رو نکنید دنیا هم اگر به شما رو کرد شما از دست آن فرار کنید مومن

نسبت به کار لغو بیهوده چنین وضعیتی دارد "و الذین عن اللغو معرضون "

تفریح و سرگرمی هم لازم است ولی آن تفریحی که حداقل این فایده را داشته باشد که نشاط

روحی برای انسان ایجاد کند برای ادامه کارهای مفید ولی این چیزی که بعضی به آن

می گویند اوقات فراغت انگار که ما وقت اضافه داریم که آن را تلف کنیم مثلا نشسته برنامه

های صداو سیما را دوره میکند یا پیام های تکراری که غالبا در فضای مجازی هست آن ها

که لغو است یعنی ضرری هم ندارد مومن از همین ها هم روی گردان است .

صیرفی :محضر قرآن مشرف می شویم و روح جان را صفا میبخشیم به آیاتی از کلام الله

مجید برمی گردیم از فرمایشات استاد بهره می بریم

آیات 72 تا 75 سوره مبارکه فرقان برای بینندگان پخش کردیم

استاد اسماعیلی :آیات زیبایی است آیاتی که عباد رحمان را برای ما ترسیم می کند همه اینان

عبد هستند هم مولایشان رحمان است یعنی کسانی که دل دادند به پروردگاری که مهربان و

دل سوز از برایشان .اینان چگونه انسان هایی هستند در این آیات هست .آن که مد نظر من

هست همین کلمات آخر ایه شریفه است که می فرماید "عباد الرحمن کسانی هستند که

"و اذا مروا باللغو مروا کراما "یعنی اگر راهشان به لغو افتاد این اشاره است به همان نکته که

درهمان آیه شریفه هم وجود داشت گاهی همم انسان مسیرش را طوری تنظیم میکند که به لغو

منتهی می شود خود او مشتری لهوالحدیث است قرآن می فرماید:بعضی مشتری لهو الحدیث

هستند یعنی حرفهای بیهوده که انسان نه چیزی یاد میگیرد نه راهی در مقابل دیدگانش گشوده

می شود بعضی مشتر لهوالحدیث هستند نه مشتری نیست و حتی اگر راهش هم افتاد به

چیزهایی که لغو محسوب می شود توقف نمی کند به راه خود ادامه می دهد وتوجه ای نمی

کند "مروا باللغو مروا کراما" با بزرگواری و بزرگ منشی حالا این معانی دارد یکی از

معانی می تواند این باشد که انسان وقتی با لغو روبرو می شود سعی کند دیگران را که

سرگرم هستند متوجه کند که این عمر باارزش تر از آن است که شما این طور وقت را تلف

کنید مومن این قدر وقت ندارد به لغو بگذراند گناه که جای خود ذنب نه لغو اگر انسان با

گروهی مواجه شد اگر انسان اتفاقا در جلسه ای حاضر شد دید دارند وقتشانن را تلف می

کنند" مروا باللغو کراما "یکی از مصادیق آن همین است که نه تنها در این فضا ذوب نمی

شود و با آنها همراه نمی شود بلکه سعی میکند خیلی ظریف و محترمانه مسیر جلسه را

عوض کند مثلا می بیند موضوع جلسه راجع شخص غایبی هست مشخص نیست که این

حرفها درست باشد خیلی ظریف یک بحث جدیدی را پیش می کشد یک موضوع جدید مطرح

می کند "مروا بللغوکراما"یک معنی آن هم این است سعی کند آنهایی هم که مشغول سرگرمی

های بی دلیل و بی فایده هستند را هم با خود نجات دهد این بخاطر ارزشی هست که برای

دیگران قائل است انسان نباید نسبت به دیگران بی تفاوت باشد حالا ایام ایام شهادت حضرت

زهرا سلام الله علیها است این حدیث مشهوررا همه ما دیده ایم در کتابهایی دیده ایم که معتبر

که امام حسن مجتبی (ع)می فرماید مادرم در نماز شب اینقدر می ایستاد و دعا می کرد که

زانوهایشان ورم می کرد و من شبی شنیدم که تا طلوع آفتاب فقط همسایگان را دعا می کرد

گفتم مادر جان خودت را هم دعا کن فرمود "یا بنی الجار ثم الدار"پسرم همسایه ها مهم تر

هستند .حالا همسایگانی که با معرفت بودند پشتیبان بودند ؟نه و حضرت به فکر همسایه

است غرض این است که از نگاه علی (ع)و نهج البلاغه ما یک مسافر هستیم نه مثل مسافر

،ما قطعا مسافر هستیم و این مقطع یک درحال حاضر قرار گرفته ایم علی (ع) می فرماید

:دار ممرلا دار مقر "محل عبور ما است این جاده ای است که داریم از آن عبور می کنیم و

در گذر از این جاده وقت نداریم برای سر گرم شدن و ایستادن و وقت تلف کردن . دیده اید

بعضی دارند سفر می کنند اینقدر بین راه توقف می کنند و وقت تلف می کنند یک باره چشمم

باز می کنند می بینند وقت از دستان رفته عرض را با این جمله نهج البلاغه تمام کنیم گویاتر

از همه سخن ها است حکمت 370 نهج البلاغه

حضرت فرمودند : "یا ایها الناس اتقوااالله "ای مردم همه ما را امیر مومنان دوست داشتند و

همه را موعظه کرده اند می فرماید به همه شما می گویم "اتقوا االله" پروای خدا را داشته

باشید او شما را آفریده و روزی شما را داده است سلامتی داده به دستوراتش عمل کنید که به

نفع شما است " فما خلق امرون عبثا "هیچکس بیهوده آفریده نشده است تا وقت داشته باشد

برای سرگرم شدن برود دنبال سرگرمی" ولا ترک سدی فلیغو"هیچکس به حال خود خود رها

نشده است تا به لغو بپردازد از همه گفتار ها و کردار ها ی شما سوال می شود و اصولا

قیامت چیزی نیست بهشت و قیامت چیزی نیست جز همین کارهایی که ما در این دنیا انجام

می دهیم حضرت فرمود حواستان باشد ای مردم عمر شما اینقدر با ارزش است نه بی دلیل

آفریده شدید که مشغول بازی باشید نه به خود واگذار شدید که هرچه دل می خواد انجام دهید

از عمرتان به بهترین وجه استفاده کنید تا زمانی که با پروردگارتان روبرو می شوید ان شاالله

روسفید و خوشحال باشید

صیرفی: خیلی متشکرم و ممنون الهی به وجاهت زهرا

چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار.

پشت هر کوه بلند سبزه زاریست پر ازیاد خدا