یاد خدا 18 بهمن 1400
درس های ماندگار از نهج البلاغه با حضور دکتر اسماعیلی (متن برنامه یاد خدا 18 بهمن 1400)
صیرفی: بسم الله الرحمن الرحيم الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن قلوب در خانه ای که نور ولا موج می‌زند آرامش و امید و صفا موج می زند در زندگی به سبک ائمه یقین بدان دارد همیشه یاد خدا موج می زند سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاکشان اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم سلام خدا بر امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و سلام خدا به امام روح الله و یاران شهیدشان و هر کسی که در این انقلاب قدمی برداشته و حقی بر گردن ما دارد سلام خدا بر خانواده معظم شهدا سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر دهه فجر را باز هم تبریک عرض می‌کنم خدمت شما در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی و سالگرد این پیروزی هستیم ان‌شاءالله که همه ما بتوانیم آرمان های انقلاب را در زندگی‌مان جاری داشته باشیم با افتخار محضر سرور ارجمندم جناب آقای دکتر اسماعیلی عزیز هستم عضو محترم مجلس خبرگان رهبری و استاد محترم حوزه و دانشگاه آقای دکتر سلام علیکم خیلی خوش آمدید
دکتر اسماعیلی: سلام علیکم ورحمت الله بسم الله الرحمن الرحيم من هم وظیفه خودم می دانم که این ایام را بار دگر به همه مخاطبان خوب این برنامه و همه مردم عزیز ایران و به همه کسانی که دلبستگی دارند با انقلاب اسلامی در سراسر جهان تبریک عرض کنم و از خدا بخواهم که توفیق پاسداری و نگهبانی از این نعمت بزرگ را ان‌شاءالله از ما نگیرد
صیرفی: خیلی متشکرم از تشریف فرمایی حضرت عالی با آقای دکتر اسماعیلی عزیز هر جلسه که خدمتشان توفیق داریم این کلاس درس برقرار می‌شود یک نکته و یک موضوع کامل را در همین دقایق کوتاه به ما یاد می دهند و حقیقتا یکی از موفقیت های این استاد محترم حوزه و دانشگاه این است که از این زمان بهترین و بیشترین استفاده را می‌فرمایند جلسه گذشته راجع به ایام الله و یوم الله برایمان از قرآن و نهج البلاغه شریف فرمایشات بسیار مفیدی داشتند خلاصه ای از آن جلسه را با هم ببینیم برمی گردیم امروز هم هدیه از ایشان می‌گیریم
خلاصه جلسه گذشته:
منظور از یوم الله یعنی آن روز هایی که در آن روز اتفاق شگفتی افتاده است حادثه به یاد ماندنی رخ داده است که وقتی انسان به آن روز فکر می کند به قدرت خدا به رحمت خدا از یک سو و به غضبش از سوی دیگر متوجه می شود مثلا یکی از روز هایی که خود خدا در قرآن یوم الله می‌نامد آن روزی است که فرعون و فرعونیان با آن حادثه بهت آور و باورنکردنی در نیل غرق می‌شوند
خداوند متعال به پیامبر دستور می‌دهد و می‌گوید به انسان های مؤمن که به وعده های من دلبسته اند بگو ناراحت نشوند اگر دیگران قدر ایام الله را نمی‌دانند خودش یک امتحان است تا هر کسی پاداش آنچه را که انجام می‌دهد بگیرد مگر همه به پیامبر ایمان آورده اند مگر همه بر امیرالمؤمنین ایمان آورده اند همیشه همه موفق به پیمودن راه درست نمی‌شوند قرآن می‌فرماید چشم پوشی کنید اگر می‌بینید کسانی متوجه نمی‌شوند
...
صیرفی: ۳۰۰۰۰۷۲۰ پیامک های شما را به ما می‌رساند و خیلی هم به دل ما می‌نشینند گاهی این پیام هارا که می‌خوانیم خیلی دلگرم می‌شویم و به برنامه خودمان امیدوار می‌شويم در فضای مجازی هم با آدرس
@yadekhoda_qtv
منتظر ارتباط دوسویه شما هستیم آنجا فایل های بسیار خوب و تصاویر بسیار خوبی از برنامه فیلم های بسیار خوبی انتخاب می‌شود که شما می‌توانید اشتراک بگذارید با دوستانتان و هم برای عزیزانمان قابل استفاده هست ان‌شاءالله سامانه ۱۶۲ شماره تلفن سازمان صداوسیما است که می‌توانید نظرتان را راجع به برنامه یاد خدا بفرمایید آقای دکتر ما جلسه گذشته و این خلاصه ای که دیدیم راجع به ایام الله صحبت کردیم حقیقتا این را به عنوان یک نعمت به عنوان یک اتفاق مثبت و خوب یاد گرفتیم و شنیدیم حالا من می‌خواهم کمی کلان تر از این صحبت کنم ما از هر لحظه عمرمان که بخواهیم صرف نظر نکنیم پر از نعمت است از سلامتی از خانواده از اتفاقات مبارکی که دورمان هست و خیلی ها از آن محروم هستند و خود ما هم شده از آن محروم باشیم چکار کنیم از اینها درست استفاده کنیم و خدای نکرده از دست ندهیم محروم نشویم
دکتر اسماعیلی: یک مطلب خیلی جالبی که از آیات و روایات استفاده می‌شود این است که نعمت های خدا که یکی همین ایام الله است دهه فجر هم یکی از آن ها است نعمت های خدا دارای حس و شعور و درک هستند متوجه می‌شوند که ما با آن ها چگونه رفتار می‌کنیم و متناسب با رفتار ما از خودشان واکنش نشان می‌دهد این یک قاعده خیلی جالب و دلنشینی است که علی علیه السلام در نهج البلاغه به آن اشاره کرده اند شما و همه ما بینندگان عزیز این را شنیده ایم و درست هم هست می‌گویند داد او را قابلیت شرط نیست داد او یعنی نعمت هایی که خدا می‌دهد لطف هایی که خدا می‌کند اینها به دلیل قابلیت ها و شایستگی ها و استحقاق و کمی تند تر بگویم طلب ما نیست کسی از خدا طلبی ندارد استحقاقی ندارد هر چه خدا می‌دهد از روی لطف و کرمش است در صحیفه سجادیه هم داریم که نعمت های تو فضل است و احسان تو تفضل است یعنی بدون اینکه من کاری کرده باشم بدون اینکه طلبی از تو داشته باشم خودت پیشاپیش به من نعمت هایی داده ای مثلا ما طلب داشتیم از خدا که در دامان پدر و مادران نیکوکاری مثل پدر و مادران خودمان متولد شویم؟ طلب که نداشتیم می‌توانستیم در دامن هر پدر و مادری به دنیا بیاییم ولی به لطف خدا این اتفاق افتاد در دامن پدر و مادرانی با تقوا و امام حسینی به دنیا آمدیم الحمدلله ما از خدا طلبی نداشتیم که چشم بینا و گوش شنوا و سلامت اعضا و....همه این هارا خدا تفضلا به ما داده است ابتدا به ما داده است پس این حرف حرف درستی است که داد او را قابلیت شرط نیست نکته دوم هم این است که این خدایی که قرآن به ما معرفی کرده است این خدایی که علی علیه السلام برای ما تعریف کرده است خیلی بزرگ تر و مهربان تر از این است که وقتی چیزی به ما داد آن را پس بگیرد خدا چیزی به ما بدهد از ما پس نمی گیرد بله ممکن است ما آن چیز را پس بفرستیم آن دیگر اشکال از خود ما است خدا نعمتی را که داده از کسی پس نمی‌گیرد مگر اینکه آن فرد خودش نعمت را پس بدهد آنقدر بی لیاقتی نشان بدهد که نعمت از دستش برود این نعمت از دستش برود یک تعبیر جالبی است که امروز می‌خواهم راجع به آن صحبت کنم علی علیه السلام در نهج البلاغه اسمش را گذاشته فرار نعمت های یعنی گاهی انسان ها با خودشان کاری می‌کنند که نعمت هایی که خدا بهشان داده است از دستشان فرار می کند و می‌رود خدا پس نمی‌گیرد بخاطر عملکرد خودمان نعمت هارا فراری می‌دهیم از آن طرف هم هست اگر خوش رفتار باشیم با نعمت های خدا همنشین خوبی باشیم برای نعمت های خدا نعمت ها ماندگار می شوند نه اینکه ماندگار می‌شوند با برکت تر می‌شوند افزون می‌شوند این چیزی است که ما از آیات و روایات می‌فهمیم یک تعبیر در روایات هست می‌گوید همسایه خوبی باشید برای نعمت ها، همنشین خوبی باشید برای داده های پروردگار همسایه؟ بله می‌گوید شما چطور با یک نفر خانه هایتان کنار هم است در دو آپارتمان اگر خوب تا کنید با این همسایه زندگیتان شیرین می‌شود هر موقع نیاز به کمک دارید همسایه در اختیار شما است واقعا بهشت واقعی یک نمونه اش همسایه های خوب هستند بهشتیان همسایه دار های خوبی هستند اما اگه خدای نکرده آدم گیر یک همسایه بد بیافتد خدا نیاورد آن روز را گاهی آنقدر انسان گرفتار می شود که حاضر می‌شود خانه اش را بفروشد و از دست این همسایه فرار کند و برود این اتفاق می‌افتد به این می گویند فرار، همسایه خوب نعمت ها را هم در روایات دارند که همینطور هستند نعمت ها همسایه شما هستند همنشین شما هستند آنقدر با آنها نباید بدرفتاری کرد که از ما فرار کنند و گریزان بشوند و بروند این فرار هم توضیح بدهم فرار مهاجرت و رفتن (نفر) در عربی (نفر) هم‌خانواده نفرت و تنفر و این ها است یعنی دیگر بدشان بیاید از ما گریزان بشوند از ما از جمله در یک روایتی هست از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایید"احسنوا مجاوره النعم" یعنی همنشین همدرد و همسایه خوبی برای نعمت های پرودگار باشید و"لاتملوها" یعنی از دست خودتان خسته شان نکنید دیدید مثلا یک جا نشسته ایم با کسی آنقدر پرحرفی می کند آدم خسته می‌شود می‌خواهد یک راه و بهانه ای پیدا کند که در برود می‌گوید خسته نکنید دلزده نکنید نعمت هایی که خدا به شما داده است ولا تنفروها
:نعمتهارا از خود فراری نکنید پس نعمتها می فهمند نعمتها متناسب با رفتارما واکنش نشان می دهند سپس پیامبر فرمود "فانما قلمانفرت من قوم فعاده الیهم "خیلی کم می شود که نعمتی ازدست کسی فرار کند وباز به دامن او بازگردد البته حضرت نمی فرماید نمی شود می فرماید کم می شود که نعمت رفته برگردد بلی اگر انسان توبه کند وجبران کند واگرانسان استغفارکند ممکن است برگردد ولی این سخت است واتفاق نمی افتد شبیه همین تعبیر را امام صادق علیه السلام هم دارد فرمودند :احسنوا جوار النعم آنجا فرمودند مجاورت النعم اینجا امام صادق می فرماید جوار النعم :خوب همسایگی کنید با نعمتها "وحذرو عن تنتقله عنکم الی غیره "بترسید از اینکه این همسایه خوب شما را رها کند وبرود همسایه دیگری شود این نعمت ازدست شما برود منتقل به دیگری شود وباز امام صادق فرمودند "اما انها لم تنتقل عن احدقط فکادت عن ترجع الیه "کم اتفاق می افتد همسایه خوب که رفت دوباره برگردد .
صیرفی :محضرقرآن کریم مشرف می شویم برمی گردیم بخش پایانی فرمایشات آقای دکتر راخواهیم شنید
صیرفی :محضر سوره مبارکه ابراهیم رسیدیم آیه هفتم تقدیم حضور بینندگان کردیم .
جناب دکتر اسماعیلی :بسیار متناسب ومرتبط .
واذ تاذن ربکم:خداوند این را اعلام می کند این یک قاعده است ویک قانون همیشگی است تا قیامت این قاعده وقانون الهی را فراموش نکند که خدای شما اعلام می دارد *لئن شکرتم لازیدنکم ولئن کفرتم ان عذابی لشدید *اگر وقتی نعمت دستتان می آید همسایه خوبی باشید بااوخوش رفتاری کنید به تعبیر پیامبر این نعمت اضافه می شود وشما خودتان رشد پبدا می کنید برکات الهی یکی پس از دیگری برای شما پیدا می شود واین را همه در زندگی تجربه کردیم گاهی عوامانه به هم دیگر می گوییم در رحمت خداوند به روی ما باز شد، این دررحمت خداوند را خودمان به روی خودمان باز کردیم این به خاطر این است وقتی اولین لطف را خدابه ما کرد قدردانی کردیم وخوشرفتاری کردیم کفران نعمت نکردیم نعمت بعدی امد نعمت بعدی امد اما اگر خدایی نکرده انسان کفران نعمت کند وهمسایه بدی باشد برای نعمتها می‌فرماید "ان عذابی لشدید "نمی فرماید نعمت را می گیرم می فرماید فقط بدانیدعاقبت بدی دارید نتیجه سوئی گریبان شما را خواهد گرفت واین اشاره به همان فرمایشی است که عرض شد از پیامبر (ص)وامام صادق (ع)امیر المومنین (ع) وسایر ائمه وجود دارد که ما باید نسبت به نعمتهای الهی همسایه وهمنشین خوبی باشیم یکی ازهمین نعمتهای خوب ایام الله دهه فجراست واقعا مردم همنشین خوبی هستندبرای انقلاب اسلامی واقعا مردم قدران جمهوری اسلامی بودند وهستند چکار باید می کردند که نکردند ما باید یک کم همنشین خوبی باشیم که تصمیم می گیریم ما که حرفمان اثر دارد یک مقدار باید بیشتر مراقب باشیم باید همنشین خوبی باشیم برای نعمتهایی باشیم که خدا به ما داده است مبادا ما درقیامت شرمنده این مردم عزیزی باشیم که امام فرمودند این مردم نظیر ندارد درطول تاریخ وامام ذره ای چاپلوسی نبودند کلامشان دقیق .خوداین مردم نعمت هستند مسئولین باید حواسشان باشد همنشین خوبی باشند برای این مردم که اکر خدایی نکرده همنشین خوبی نباشند این نعمت از دستشان گرفته می شود .برویم سراغ نهج البلاغه وبحثمان را با امیر المومنین تمام کنیم حضرت علی علیه السلام در دو جای نهج البلاغه این را تذکر می دهند به مناسبت این ایام این دو جمله را می خوانیم یک جا در حکمت 13 نهج البلاغه است حضرت فرمودند :اذا وصلت الیکم اطراف النعم فلاتنفروا اقساها بقله الشکر :وقتی نشانه های نزول رحمت خدا را دیدید وقتی نعمتهای خدا به شما رسید شکر گذار باشید کاری نکنید که ادامه نعمت فراری شود به سمت شما نیاید نعمت خدا مثل سیل است که به سمت ما سرازیر است نباید خودمان کاری کنیم که این لطف ازما به خاطر ناسپاسی گرفته بشود البته حضرت در اینجا سخن بالاتری می فرماید نمی فرمایند ناسپاسی می فرمایند کم سپاسی *فلا تنفرو اقساها بقله الشکر *نه به عدم شکر حتی کم سپاسی هم موجب فرار نعمتها می شود ما درحرفهای عوامانه خودمان هم می‌گوییم ،کم لطفی کردی خود کم لطفی دل انسان را می رنجاند و زده می کند نعمتها هم همینطوری هستند .
در حکمت 246 نهج البلاغه باز حضرت همین تعبیر را با بیان دیگری دارند می فرمایند :احذروا نفار النعم "بترسید برحذر باشید ازاینکه نعمتها گریزان شوند فرار کنند ازدست شما "فما کل شارد بمردود "اینطور نیست که هر چیزی فرار کرد دوباره بشود بدست آورد نعمت چیزی نیست که اگر رفت به سادگی انسان بتواند دوباره برگرداند بنابراین راه ساده تر این است انسان وقتی نعمتی به او داد نعمتی مثل جمهوری اسلامی مثل دهه فجر که یکی از بزرگترین نعمتهاست این را ناسپاسی نکند یا کم سپاسی نکند ،ناسپاسی وکم سپاسی به این است که آنهایی که وظیفه دارند خدمت کنند به این مردم کم بگذارند خدایی ناکرده یا خدایی ناکرده اگر کسی جایی چیزی موردی ببیند از اصل این حرکت الهی روی گردان شود انقلاب به تعبیر شهید مطهری درخت پرثمر است مثل یک شجره ی طیبه است که قرآن مثال می زند هر شجره ولو طیبه هم باشد ممکن است گاهی آفتهایی به آن بزند ممکن است تهدیدهایی برای آن ایجاد شود مهم این است ما ومدیران ما ودلسوزان ما مراقب افتها باشند وآفت زایی هم جزءوظایف ما است .توصیه می کنم به همه ی کسانیکه دلبسته به این انقلاب هستند این کتاب مختصری که شهید مطهری دارد به نام نهضتهای اسلا می در صد ساله اخیر گاهی هم به اسم آینده ی انقلاب اسلامی چاپ شده است کتاب کوچکی را بخوانند وحداقل حقی که این انقلاب اسلامی گردن ما دارد را فکر می کنیم خواندن این کتاب است تحلیلی بسیار عمیق وحکیمانه از ریشه های انقلاب وآفت شناسی پنج آفت مهم که ممکن است خدایی ناکرده انقلاب ما را دچار تهدید بکند واین نعمت بزرگ با همنشینی ما آسیب ببیند را شهید مطهری آنجا بررسی کرده که دوستان عزیزکتاب را مطالعه بفرمایند به نظر حتما بهره مند می شوند ان شالله.
صیرفی :درآستانه جشن انقلاب اسلامی هستیم واین نکته بسیار حائز اهمیت است دراین روزهای نورانی ماه رجب قرار گرفتیم می فرمایید که دقت کنیم حق به گردن مان دارد این نعمت واگر آفت‌ها وامکانات هم هست اینها را به سهم خودمان آفت زدایی کرد.
دکتر اسماعیلی :اگر به یک درخت پر ثمر آفت خورد باید آفت زدایی کرد نه اینکه گذاشت این آفت همه را بگیرد .
صیرفی:بسیار متشکریم از لطف وآگاهی وبزرگواری شما .ازهمراهی شما مردم خوب مردمان با معرفت به قول حضرت امام "ملت بی نظیر "تشکر وسپاس داریم به وجاهت حضرت حجت ابن العسکری عج که مارا شرمنده امام وشهدا قرار ندهد ان شاءالله.
الهی چنان که کن سرانجام کار
تو خوشنود باشی وما رستگار
