یاد خدا 19 اردیبهشت 1401

درس های ماندگار از نهج البلاغه با حضور دکتر اسماعیلی (متن و صوت برنامه یاد خدا 19 اردیبهشت 1401)

بسم الله الرحمن الرحيم

صیرفی: الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن قلوب

برخیز برات عاشقی داده خدا

احسان قدیم را فرستاده خدا

در کوچه روزگار غم هست ولی

آرام کند دل مرا یاد خدا

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاکشان اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم سلام خدا بر امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر خیلی خوش آمدید الحمدلله رب العالمین که توفیق داریم باز هم کنار شما باشیم و هم نفس با شما سر سفره پر رزق نهج البلاغه شریف، اسم نهج البلاغه در برنامه یاد خدا گره خورده به حضور سرور ارجمندم استاد محترم حوزه و دانشگاه عضو محترم مجلس خبرگان رهبری جناب آقای دکتر محسن اسماعیلی عزیز آقای دکتر سلام علیکم ورحمت الله

استاد اسماعیلی: سلام علیکم ورحمت الله

بسم الله الرحمن الرحيم

سلام عرض می کنم به بینندگان عزیز اولین برنامه ما بعد از ماه مبارک رمضان است و در جلسه پیش گفتیم جایزه خدا برای ما مبارک رمضان این است که عادت های خوبی که در ماه داشته ایم همینطور ادامه دهیم آن عادت های خوب را از دست ندهیم خواستم یاد آوری کنم که باهم چنین قول و قراری گذاشتیم و از خدا می‌خواهیم ما را در وفای به این عهد ثابت قدم کند من امروز هم از علی علیه السلام اولین توصیه را برای عمل به این عهد برای بینندگان عزیز به ارمغان آورده ام که ان‌شاءالله بشنویم از این معلم بشریت و عمل کنیم به لطف خدای عهدیت

صیرفی: خدا حفظتان کند قدمتون بروی چشم با افتخار محضر شریفتان خواهیم بود خلاصه ای از جلسه گذشته را باهم ببینیم آقای دکتر اسماعیلی در هر جلسه یک مطلب را کامل بیان می‌کنند ببینیم هدیه جلسه قبل چه بود برگردیم امروز یک کلید از دارالشفای حضرت امیر علیه السلام دریافت کنیم

....

خلاصه جلسه قبل:

عیدت را با کمک به فقرا آغاز کن حتی قبل از اینکه برویم نماز عید فطر بخوانیم باید آن زکات فطریه را پرداخت کنیم یعنی اول نگاه به نیازمندان آن هارا هم خوشحال کنیم خیلی ها هستند ندارند چشم امیدشان به همین کمک های است که مثلا در روز عید فطر جمع آوری می‌شود عید فطر ما اینگونه زیبا می‌شود که دیگران را هم با خوشی و شادی خودمان سهیم کنیم

امام صادق علیه السلام فرمود:قرآن عهدنامه خدا با شما است نباید یک روز بگذرد و شما این عهدنامه را مرور نکرده باشید که چه پیمانی شما با خدا بستید و چه عهدی خدا با شما کرده است حالا که عادت کردیم معمولا مردم ما در ماه مبارک رمضان یک دور ختم قرآن می کنند مثلا روزی یک جز قرآن می‌خوانند این عادت خوب را از دست ندهیم و در سال آینده هر روز حد اقل یک حزب بخوانیم اگر نتوانستیم یک حزب را بخوانیم روزی یک آیه را درباره اش فکر کنیم

....

صیرفی: تمنای ابتدا همه برنامه های که خدمتتان بودم تا به حال منتظر فرمایشات تان نظراتتان راجع به برنامه احیانا سوال و پیشنهاد هرچه که بزرگواری بفرمایید هستیم چه از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۷۰ و چه از طریق تماس با شماره ۱۶۲ روابط عمومی سازمان صدا و سیما و اگر هم برایتان ممکن بود در فضای مجازی به آدرس:

@yadekhoda_qtv

مارا همراهی بفرمایید آنجا خلاصه های خیلی خوبی از برنامه را عزیزان قرار می‌دهند شما هم به اشتراک بگذارید و ان‌شاءالله جامعه ما پر بشود از کلمات حضرت امیر علیه السلام خدمت آقای دکتر اسماعیلی عزیز هستیم شاید توقع بیننده هم باشد این خواسته افرادی که دغدغه مند هستند و بیننده برنامه یاد خدا قاعدتا دغدغه ی حیات طیبه و زندگی پاک و طاهر دارد که الان اینجاست و این ساعت را به این کار اختصاص داده است ماه رمضان برما گذشت نخستین هفته ای هست که بعد ماه مبارک خدمت شریف حضرت عالی هستیم آقای دکتر باید رهاورد این ماه رمضان ما یک تمرین ها یک مراقبه ها یک اتفاقات جدید یادم است هفته قبل در عید فطر خدمت شما بودیم فرمودید فردا که به شئون زندگیمان برمی گردیم به لحاظ ظاهری از ماه رمضان خارج می شویم یک رنگ و بوی جدیدی بدهیم یک لباس نوی بر تنمان باشد یک تمرین یک کار ویژه یک کار ویژه به ما یاد آوری کنید

استاد اسماعیلی: در آیه شریفه ای که روزه واجب شده است آمده که این روزه واجب شد تا مگر وسیله ای بشود شما تقوا پیدا کنید" لعلکم تتقون "اگر ما بعد از ماه مبارک رمضان تقوا پیدا کرده باشیم معلوم است که عبادت ما در این ماه مقبول واقع شده است و الا ناقص بوده است باید یک فکری بکنیم تقوا یعنی این که انسان نسبت به اجرای دستورات پروردگار اهتمام داشته باشد مراقبت داشته باشد روز عید فطر هفته گذشته می‌آمدیم آب بخوریم یک لحظه که لیوان را برمی داشتیم شک می کردیم و نگاه می‌داشتیم و فکر می‌کردیم بعد می‌گفتیم اشکال ندارد بعد می‌خوردیم غذا هم همینطور این حالت را اسمش را می گذارند تقوا و مل نسبت به همه گناهان باید به لطف خدا چنین حالتی پیدا کنیم حال من امروز میخواهم روی مهم ترین تمرین تکیه کنم مهم ترین تمرین به تصدیق همه انبیا و اولیا و مربیان بشر و آن گناهان زبانی است همینطور که این لیوان را برداشتیم یک لحظه تردید کردیم بیاییم از خدا تقاضا کنیم به ما لطف کند این حالت را به ما عنایت کند که هر حرفی می‌خواهیم بزنیم یک لحظه تردید کنیم که می‌ توانم این حرف را بزنم یاد نه وقتی دیدم مجاز هستم بعد بگویم ما همه چیزمان درست می‌شود در روایات دارد اگر زبانمان را درست کنیم همه اعضا و جوارح ما درست می‌شود اگر زبان از گناه پیراسته بشود تمام اعضا و جوارح دیگر ما هم خود به خود از گناه دور می‌شوند در روایتی هست که هر روز صبح اعضا و جوارح ما رو می کنند به زبان می گویند اگر تو سالم باشی ما هم سالم می‌مانیم اگر تو آلوده بشوی ما هم آلوده می‌شویم واقعا اینطور است من به نظرم جایزه بزرگ ما بزرگ ترین جایزه ما در عید فطر امسال می‌ توانست این باشد که ما نسبت به حرف های که می‌ زنیم کلماتی که به کار می‌ بریم دیگر مراقب باشیم هر چیزی را نگوییم باور کنیم که بعضی حرف ها موجب کشته شدن شخصیت واقعی دیگران می‌ شود شنیدید که می‌گویند ترور شخصیت با ترور شخص فرق می ‌کند ترور شخص این است که یک گلوله می ‌زنند یکی را از بین می ‌برند ترور شخصیت این است که یک کلمه یا جمله ای می‌گویی که آبرویش را از بین میبری این هم همینطور است در زیارت عاشورا ما لعنت می‌کنیم "امه قتلتکم" یعنی آنهایی که آمدند قتال کردند قتل انجام دادند در آن روز بعد می‌گوید "ولعن الله الممهدین لهم بالتمکین من قتالکم "

یک عده ای بودند زمینه ساز شدند زمینه را فراهم کردند و این ها کسایی بودند که با حرف و حدیث بی احترامی این که این ها خارجی هستند مسلمان نیستند زمینه را آماده کردند و اگر اینها نبودند آنها جرات نمی‌کردند همچین جنایتی کنند در نهج البلاغه یک عده ای بودند زمینه ساز شدند زمینه را فراهم کردند و این ها کسایی بودند که با حرف و حدیث بی احترامی این که این ها خارجی هستند مسلمان نیستند زمینه را آماده کردند و اگر اینها نبودند آنها جرات نمی‌کردند همچین جنایتی کنند در نهج البلاغه و دیگر کلمات علی علیه السلام سخن بد به نیزه تشبیه شده است و بعضی جا ها به تیر ، تیر سهمگین و زهرآگین تشبیه شده است واقعا اینطور است علی علیه السلام فرمودند که" ضرب اللسان اشد من ضرب السنان" آسیبی که از زبان شما به دیگران می‌رسد شدید تر است تا آسیبی که از نیزه شما به دیگران وارد می‌شود آن یک زخم است یک مدت درد می‌کند بالاخره ه خوب می‌شود ولی بعضی موقع ها یک کلمه ای که ما می‌گویم و روح دیگری را آزرده می‌ کند تا آخر عمرش از یادش نمی‌ رود یک کلمه ای کسی گفته است ناراحت شدید این همیشه یادتان مي ماند قدیمی ها می ‌گفتند این زخم هنوز روی دل من باقی مانده است این جمله ای که او گفت سخت تر است و در یک روایت دیگری حضرت فرمود "حد اللسان امضی من حد السنان "تیزی و برندگی زبان ها بیشتر است تا تیزی و بردگی نیزه ها تا عمق جان افراد نفوذ می‌کند و لذا این خیلی جالب است نمی‌دانم تا به حال به آن دقت کردیم یا خیر وقتی می‌رویم زیارت امام رضا سلام الله علیه خداوند روزی کند زیارت نامه ای است که می‌ایستیم رو به ضریح با حضرت صحبت می کنیم بعد می نشینیم بالای سر و دعایی می‌خوانیم در روایت است بعد از اینکه زیارت کردی بیا پایین پا حضرت امام رضا بایست و این جمله را بگو می‌گوییم این خودش زیارت است در ماه شوال بگو" صل الله علیک یا اباالحسن صل الله علی روحک و بدنک صبرت و انت صادق المصدق قتل الله من قتلک بالایدی والالسن" به امام رضا سلام کن و نفرین کن آن کسانی را که با دست شمشیر کشیدند و کسانی که با زبانشان تو را کشتند پس کسانی امام رضا را با زبان کشتند قاتلان عاشورا فقط آنها که خنجر دستشان بود نبودند قاتلان عاشورا کسانی هم بودند که تکذیب کردند قاتلان امام حسین علیه السلام وقتی می‌رویم کربلا ان‌شاءالله زیارت حضرت قمر بنی آدم حضرت عباس زیارت نامه ایشان روایت است در آن زیارت هم همین است به حضرت عباس علیه سلام عرض می کنیم خدا لعنت کند کسانی که شما را با شمشیر هایشان کشتند و خدا لعنت کند کسانی را که شما را با زبان هایشان کشتند زخم شمشیر گاهی تحملش آسان تر است تا زخم زبان ها، از امروز به بعد از خدا کمک بخواهیم که زخم زبان به کسی نزنیم زخم زبان یعنی اینکه چیزی بگوییم که روحش آزرده بشود و دلش بشکند این بزرگ ترین توفیقی است که ممکن است ما از ماه مبارک رمضان به دست آورده باشیم

صیرفی: خیلی متشکر و ممنون هستم محضر قرآن کریم مشرف می شویم با افتخار برمی‌گردیم با دکتر اسماعیلی خواهیم بود ان‌شاءالله

....

صیرفی: فرمودند زخم زبان و شدت تاثیر زبان گاهی از شمشیر برنده تر و کاری تر است همانقدر که زبان می‌تواند اتفاقات مبارک را هم رقم بزند گاهی با یک زبان می‌شود مطالب مفید علم نافع...

استاد اسماعیلی: خیرات که از زبان ممکن است شرش هم همینطور است ولذا معیار سلامت انسان حفظ اللسان است در روایات اگر می‌خواهی ببینی کسی انسان باقی مانده یا نه ؟باید ببینی زبانش را می‌تواند نگاه دارد یا نه هی یه چیزی می‌گوید بد پشیمان می‌شود بعضی ها بد تر هستند می‌گویند و پشیمان نمی شوند این خیلی مهم است مراقب باشیم دلی را نشکنیم همین آیه که پخش می‌شود خیلی آیه تکان دهنده ای است یک جنگی است بنا بر بعضی روایات در حال برگشت خانمی از کاروان مسلمان ها دور تر می‌شود گردنبندش پاره می‌شود می‌رود بر قضای حاجت تا می‌رود کاروان می‌رود حواسشان به این خانم نیست جامانده در بیابان تک و تنها یک زن بی سرپرست اتفاقا یکی از رزمنده مسلمان هم جای دیگری جا مانده بود آن هم میاید میبیند با احترام کامل این بانو را در مرکب خودش می‌کند می‌آورد که برساند رسیدند به کاروان مسلمان هایی که از جهاد برگشتند مسلمان های که همراه پیغمبر از جهاد برگشتند شروع کردند با هم حرف زدن که قضیه چیست و این ها کجا بودند این آیات نازل شد شما به جای اینکه حمل بر احسن بکنید سوء ظن نداشته باشید به جای اینکه بگویید سبحانک هاذا بهتان العظیم خیلی بهتان سنگینی است حرف زشتی است پس برای چه هی به هم گفتید قرآن در همین آیات میی فرماید هر کسی که گفته در همان گناه بزرگ شریک است حتی کسی که اولین بار شایعه کرد گناهش بزرگ تر است ولی نقل شایعه هم خودش گناه است نه فقط ساختنش نقلش هم گناه است خودم را بگذارم جای طرف مقابل درباره من یک چیزی نوشته است دیگران هی بردارند برای هم فوروارد کنند بگویند شنیده ایم اگر من راضی هستم؟ من برایم سوال است ذهن مرا مشغول کرده است قرآن می‌فرماید حضرت مریم را قداست و پاکی اش را همه می‌دانستند غذایش از آسمان ها می‌آمد قرآن می‌فرماید مریم پاک دامن مریمی که همه او را به پاکی می‌شناختند مریم به خواست خدا بدون اینکه ازدواج کند بچه دار شد قرآن می‌فرماید مردم آمدند بالا سر حضرت مریم در آن بیابان زیر آن درخت نخل گفتند" یا مریم لقدجئت شیئا فریا " مریم خیلی کار زشتی کردی "یا اخت هارون ما کان ابوک امرا سوء"پدرت که انسان بدی نبود "و ما کانت امک و بقیا" مادرت هم مادر بدی نبود چه کار زشتی انجام دادی قرآن می‌فرماید این ها به مریم بهتان زدند آن هم نه بهتان معمولی بلکه بهتان عظیم" وقول هم علی مریم بهتانا عظیما " یک حرفی که به مریم زدند خیلی بهتان سنگینی بود واقعا می‌گویم مدتی است با خودم فکر می‌کنم می‌گویم اگر من هم با آنها بودم همین حرف را نمی‌زدم؟ مریمی که شوهر نکرده است چطور بچه دار شده است؟ من هم نمی‌گفتم مریم این چه کاری بود کردی از خودم اطمینان ندارم ببینید این مردمی که این حرف را زدند و قرآن می‌گوید بهتان عظیم بود این مردم ظاهرا خیلی هم بی ربط نمی‌ گفتند ولی حق نداشتند بگویند بپرسید اول جواب را بشنوید بعد قضاوت کنید اگر قرار است قضاوت کنید خیلی این جالب است من از اینجا دردم گرفت و به این فکر افتادم در ادامه آیات هست وقتی به مریم این حرف هارا زدند حضرت مریم سلام الله" یا لیتنی مت قبل هذا و کنت نسیه منسیا" کاش من مرده بودم اصلا از یاد ها می‌رفتم علامه طباطبایی رضوان‌الله تعالی علیه می فرماید اینکه حضرت مریم از خدا طلب مرگ کرد بخاطر حرف و حدیث مردم بود آنقدر حرف و حدیث مردم اثر منفی روی انسان می‌گذارد گاهی بعضی هارا از زندگی سیر می‌کند گاهی حرف و حدیث ما مردم را به فکر خودکشی می‌اندازد هیچ به این فکر کردیم؟ قرضم این بود در نهج البلاغه و کلمات علی علیه السلام از سخن به تیر زهرآگین تعبیر شده است دیدیم و می‌فرماید تیر زهرآگین به سمت کسی نیانداز خودت را هم در معرض تیر زهرآگین دیگران قرار نده در جلسات گذشته هم عرض کردم در نامه ۶۹ نهج البلاغه حضرت می فرمایند "ولا تجعل ارلک قرض انبال قوم" تیر اندازی در یک جمله دیگری باز حضرت فرمود این حرف های که می‌زنید نسبت به دیگران و بعد به زبان می‌آوردید این ها تیری است که شما پرتاپ کرده اید و خیلی تیر ها به مقصد نمی‌رسد همسایه ما یک ماشین نو خریده است با همسایه دیگری صحبت است که دیدی فلانی ماشین خریده است؟ به من چه مربوط واقعا آنهایی که خیال می کنیم خوب هستیم برمی گردیم می‌بینیم بله، اگر من هم می‌خواستم حلال حرام کنم می‌خریدم به خیال خودم مذهبی صحبت کردم این بدترین گناهی است که من مرتکب شدم این یعنی اینکه او حلال حرام کرده است این همان تیری است که پرتاب می‌شود اگر خدا به ما کمک کند و به برکت تقوایی که از روزه ماه مبارک رمضان به ما عنایت فرموده است بتوانیم مراقبت کنیم نسبت به این تیر های که در چنته ما هست و روزی ده تا یا هر چند تا از زبان ما خارج می‌شود یک مقدار با پروا تر عمل کنیم مراقبت بیشتری انجام بدهیم معلوم است که امسال ما سال ما سال پر نور و برکتی خواهد بود

صیرفی: صیرفی یک دنیا ممنون هستم از لطف و آقایی و بزرگواریتان فرموده بودند ماه مبارک رمضان برای اولیا الهی آغاز سال است و حالا این تعبیری که از ماه مبارک دارند امسال مان فکر می کنم ناظر به این فرمایشتان است

استاد اسماعیلی: سید بن طاووس رضوان الله علیه در کتاب اقبال می‌فرماید "راس السنه" ماه رمضان است و اگر ماه رمضان خوبی داشته باشید سال خوبی دارید سالی که نکوست از بهارش پیداست بعد از ماه رمضان پیدا است

صیرفی: ممنون از لطفت و آقاییتان از شما هم ممنونم خدارا به وجاهت حضرت امیر علیه السلام که مهمان سفره شان بودیم قسم می دهیم و دعا می کنیم الهی چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار