یاد خدا 23 خرداد 1401
درس های ماندگار از نهج البلاغه با حضور دکتر اسماعیلی (متن و صوت برنامه یاد خدا 23 خرداد 1401)
بسم الله الرحمن الرحیم
صیرفی :الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمئن القلوب
ای نور جلی ذکر خفی ادرکنی
ای دست خدای ازلی ادرکنی
دستم تهی ولطف تو بی پایان است
یا حضرت مرتضی علی ادرکنی
سلام خدا بر پیامبر رحمت وخاندان پاک ومطهرشان اللهم صل علی محمد وآل محمد وسلام خدا بر امیر مومنان امیر بیان علی علیه السلام سلام خدا بر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف وسلام خدا برشما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتون بخیر خیلی خوش آمدید .
خدا را شکر می کنیم توفیق داریم لحظات را با یاد وذکر خدا محضر شما عزیزان مهمان باشیم.افتخار داریم سرور ارجمندمان استاد محترم حوزه ودانشگاه عضو محترم مجلس خبرگان رهبری جناب دکتر اسماعیلی عزیز ،آقای دکتر سلام علیکم خیلی خوش آمدید...
استاد اسماعیلی : سلام علیکم ورحمه الله
بسم الله الرحمن الرحیم
علاوه برجنابعالی وهمکاران محترم اجازه می خواهیم خدمت یکایک مخاطبان عزیز عرض سلام وادب داشته باشیم .خدا را شکر می کنیم یکبار دیگر توفیق شد با هم بر سرسفره ی دانش وحکمت بی انتهای امیر مومنان علی علیه السلام بنشینیم وکلیدهای زندگی را ازدست ایشان بگیریم وقفل ها را بازکنیم .روز به روز ان شاءالله پیشرفت بیشتری داشته باشیم ..
صیرفی : به برکت وجود آقای دکتر اسماعیلی عزیز وبیان شیرین وشیوا وپرمحتوایشان سرسفره ی پربرکت حضرت امیر علیه السلام وکلمات نهج البلاغه شرف هستیم وهر جلسه یک نکته ی ناب به ما عنایت می کنند .ببینیم جلسه ی قبل هدیه شان چه بود برمی گردیم کلاس درس امروز را آغاز می کنیم .بفرمائید خواهش می کنیم ..
خلاصه جلسه قبل: انتقام دریک جاهایی شرعا وقانونا مجاز است مثل قصاص ولی مشکل اینجاست که وقتی انسان روی عصبانیت می خواهد انتقام بگیرد معمولا حد وحدود شرعی واخلاقی وانسانی را مراعات نمی تواند بکند ، درانتقام معمولا انسان آلوده ی زیاده روی می شود که خودش یک گناه است که بیش از اندازه اقدام کند .قرآن می فرماید اگر کسی به شما بدی کرد شما می توانید به همان اندازه جوابش را بدهید *فجعل العفوعنه شکرا للقدرته علیه * حالا که خداوند به شما توان انتقام گرفتن داده است شکر نعمت به این است که ببخشید ، دریک جای دیگر نهج البلاغه است که * العفو زکاه الظفر* زکات پیروزی غلبه پیدا کردن این است که انسان ببخشد وندیده بگیرد مخصوصا کسانی که صاحب قدرت می شوند ، علی علیه السلام می فرماید : هرچقدر قدرتت بیشتر شود عفوت باارزش تر می شود ....
صیرفی : ممنونیم از توجه شما عزیزان ، مثل همیشه تقاضا می کنیم حضور گرم شما چه درفضای مجازی به آدرس: @yadekh0da.qtV
درباز نشر مطالب یک دودقیقه ای که آقای حسین زاده عزیز آماده می کنند ازکلمات کارشناسان عزیز شماهم سهیم باشید این را برای عزیزانتان بعنوان هدیه ارسال کنید درفضای مجازی بازنشر بدهید چقدر ثواب بزرگی خواهد بود این کلمات به گوش مردم عزیزمان برسد که فرمودند اهل بیت علیهما السلام که اگر کلام ما به مردم برسد مسیرشان را خودشان پیدا خواهند کرد ، ان شاءالله ،با افتخارخدمت آقای دکتر هستیم .آقای دکتر غرق نعمتیم الحمدلله رب العالمین ولی گاهی اوقات حواسمان نیست ، دیدم درکلمات حضرت امیر علیه السلام فرموده بودند اگر دیدید اشتباه وگناه می کنید وهمچنان نعمتهای خداوند تداوم دارد نگران شوید ، چکار کنیم خداوند به ما فرزند وسلامتی وخیلی برکات داده است وحالا یک اخبار منفی وگاهی بخشی هم وجود دارد سختی های معیشتی سوء مدیرت ها هم هست ، اما می خواهیم از این نعمت هایی که خداوند به ما داده است درست وبهینه استفاده کنیم وحواسمان باشد خدایی نکرده دچار کفران نعمت نشویم که از ما گرفته شود ....
استاد اسماعیلی : یکی از موضاعات خیلی پرتکرار در نهج البلاغه مساله ی نعمت های خدا است وداده های پروردگار است که خداوند فرصتی را دراختیار می گذارد برای استفاده از یک چیز وحضرت توصیه ای مهمی دارند راجع به نوع نعمت ها واگر توفیق داد هرکدام ازاین توصیه ها را جدای از هم بشماره می توانند بروند درچند جلسه عرض می کنیم .اولین نکته خود نعمت یعنی چه ؟ وما درمقابل نعمت ازنگاه علی علیه السلام چه وظیفه ای بردوش دارد ؟هیچوقت نشسته ایم با خود بیاندیشیم که خداوند فلان چیز رابه ما داده است حال به دیگران هم داده یا نداده کارنداریم دراینجا لطق شان شامل حال ما شده است به ما فلا ن چیز را داده است آیا ما وظیفه ای نداریم دربرابر این نعمت در برابر آن منعم دربرابر خودمان که این نعمت دراختیارمان قرار گرفته است وظیفه ای نداریم .خود کلمه ی نعمت یعنی مایه ی آسایش ، فرصت ، چیزی که انسان برای زندگی بهتر می تواند از آن استفاده کند که نعمت گفته می شود که درمقابلش نقمت قرار گرفته است ...
نقمت یعنی آنچیزی که مایه ی بدبختی انسان می شود مایه ی انتقام گیری از بشر می شود نقمت از همان مایه ی انتقام است .وقتی خدا یک چیزی به انسان می دهد ساده ترین مثال ، سلامتی جسم الحمدلله به ما داده است یک نعمت وفرصت است مالی را خدا به ماداده است علمی را خدا به ماداده است جایگاهی را درجامعه به ماداده است فرزند خوبی به ماداده است همسر نیکو ، رفیق باصفا ،نعمت های مختلفی که خداوند در قرآن می فرماید اگر بخواهید بشمارید نمی توانید بر نمی تواند از ابتداء تا انتهاء اگر بخواهد بشمارد نمی تواند ..سعدی تعبیر جالبی دارد زمان های مادر کتاب درسی بود :هرنفس کشیدن درش دو نعمت است ، همین که می تواند که نفس بکشد ممد حیات است یک نعمت است خیلی ها وقتی نفسشان درمی آید دیگر نفس کشیدن مجدد برایشان ممکن نیست دست وپایی می زنند واز این دنیا می روند ولی ما نشستیم بدون اینکه حواسمان باشد ومتوجه باشیم به راحتی نفس می کشیم این نفس کشیدن خود نعمت است با این آسایش ،بعضی هم نفس می کشند ودیگر قدرت بیرون دادنش را ندارند خفه می شوند واز دنیا می روند ولی ما قدرت بیرون دادنش را هم پیدا کرده ایم سعدی می گوید : درهرنفسی دو نعمت است دوتا بزرگواری یکی اینکه فرومیبریم دم را ودیگر اینکه بیرون می آوریم چه کسی می تواند شکر را به جا آورد ""بنده همان به که زتقصیر خویش عذر به درگاه خدا آورد "ورنه سزاوار خداوندیش کس نتواند که به جا آورد ""این همه نعمت خداوند داده است به ما دربرابر این نعمت ها ما سه تا کار می توانیم انجام بدهیم که به هرسه علی علیه السلام اشاره کرده اند وسوال شما اولین جایی که علی علیه السلام مطالبش را درنهج البلاغه دارد راجع به نعمت وامروز یک اشاره ای به آن داریم .وقتی خداوند نعمت وفرصتی به ما می دهد مثال می زنیم به مال ثروتی به ماکم با زیاد می دهد ما ممکن است در این مقابل این نعمت شاکر باشیم واز این فرصت به بهترین شکلش استفاده کنیم این یک احتمال ، احتمال دوم نه از این نعمت استفاده نکنیم واهمال کنیم ضایعش کنیم وسوم خدایی نکرده که خیلی بد است این فرصت به یک تهدید تبدیل کنیم این نعمت رابه یک نقمت بدل کنیم ، این سه تا باهم فرق می کنند .علی علیه السلام اسم اولی راگذاشته است استصلاح نعمت ، دومی را اهمال یعنی استفاده نکنید خوب یا بد که حضرت اسمش را گذاشته اند به تضییع نعمت وسومی که تبدیل نعمت به نقمت وتبدیل فرصت به تهدید شود العیاذ بالله این راهم حضرت درموردش صحبتی دارند شنیدنی ..اما آنچه سوال فرمودید اولی است مثلا خداوند مالی را دراختیار انسان قرا ردهد ازجمال انسان گرفته این صورت زیبا همین که دیگران از دیدن ما احساس کراهت نمی کنند از این بگیرید تا نعمت های مادی ومعنوی ،که بخواهیم بشمریم ممکن نیست .حضرت می فرماید خداوند هر نعمتی که به شما داده است کوچک باشد یا بزرگ فرق نمی کند حضرت علی علیه السلام به ما سفارش می کنند * استصلح کل نعمت انعمها الله علیک *هر نعمتی را که خداوند به شما داده است چه کوچک چه بزرگ ( البته کوچک وبزرگ به خاطر این است که ما این استدلال را می کنیم در حالیکه نعمت خداوند کوچک وبزرگ ندارد ، ان الهدایا علی المقدار مهدیها هرچه از دوست رسد نیکو است ،هر خدا می دهد نیکو است ما نعمت ها را باهم مقایسه می کنیم می گوییم این بزرگ تراست این کوچک تر ) شما استصلح کل نعمت انعمهما الله علیک ،استصلح یعنی استفاده کنید به بهترین وجه در ادبیات امروز مدیریت می گویند بهره وری از نعمت به بهترین شکل استفاده کنید وضمنا جوری استفاده کنید این نعمت تمام نشود رو به رشد باشد همین مثال ساده که زدیم مال وثروتی که خداوند به انسان می دهد از این مال باید به بهترین شکل استفاده کند نه اینکه فقط استفاده کند بلکه به بهترین شکل استفاده کند وبهترین راه استفاده کند اما طوری هم استفاده کند که این مال به زودی ته نکشد فردا دستش به سوی این وآن دراز نباشد به گونه ای استفاده کند که مال روبه رشد باشد که می گویند استصلاح "حضرت علی علیه السلام چند جای نهج البلاغه ازاین تعبیر استفاده کرده اند که خیلی شیرین ودقیق است ، مثلا مالک اشتر را که به مصر می فرستند به مردم مصر نوشت ایشان را من فرستادم چکار کنند ؟ حضرت چند کار را میفرمایند یکی * واستصلاح اهلها وعماره بلادها * من مالک اشتر را بعنوان مالک دینی فرستادم آنجا که کارهایی انجام دهند ازجمله این دوکار یک استصلاح اهلها یعنی با مردم کار آموزشی تعلیم وتربیت کند و یک کاری کند که مردم رو به رشد باشند * وعماره بلادها * سرزمین هایشان را آباد کند .حاکم دینی از یک طرف وظیفه دارد مردم را رشد دهد وبالا ببرد واز یک طرف رفاه وآبادانی واینها هم حضرت فرمودند .راجع به نعمت هم همین را می گویند حضرت ، می فرماید نعمت هایی را که خداوند داده به شما استصلح ، به بهترین شکل استفاده کنید به گونه ای که این نعمت روبه رشد باشد ...
صیرفی : خیلی متشکریم ،محضر قرآن کریم مشرف می شویم برمیگردیم بخش پایانی کلاس امروز را خدمت آقای دکتر اسماعیلی عزیز خواهیم بود "بسم الله الرحمن الرحیم "محضر سوره ی ابراهیم رسیدیم ....
استاد اسماعیلی : در این آیه اشاره ای است به مطالبی که عرض کردیم این آیه می فرماید خدا به شما اعلام کرده است وازشما خواسته است که قدردان نعمت های او باشید قدردانی نعمت های خدا فقط به این نیست که با زبان بگوییم الحمدلله آن هم لازم است ولی قدردانی واقعی از نعمت های خدا این است که درآن راهی که خداوند دوست داشته از این نعمت ها استفاده کنیم مثلا همین مالی که گفتیم خداوند مال را داده است بهترین راه استفاده ی از مال چیست ؟
نیاز خودش وخانواده اش را دراولین گام تامین کند بعضی ها هستند پول دارند ولی گداگونه زندگی می کنند بخل می ورزند این تضییع نعمت است که درجلسه بعد جداگانه صحبت می کنیم بعضی ها هم از مالی که خدا داده زندگیشان را تامین می کنند درحد تعادل وبعد به کمک نیازمندان می روند این انفاق که می کنند هم موجب می شود آخرت خودشان آباد شود وهم موجب می شود طبق وعده های صریح قرآن این مال در دنیا رشد کند ، بدانید انفاق کردن موجب کم شدن مال نیست .در روایتی ا زحضرت علی علیه السلام می فرماید وقتی تنگ دست می شوید تجارت کنید با صدقه دادن چون وقتی شما صدقه می دهید خداوند چند برابرش را به شما برمی گرداند .انفاق کم کننده مال نیست بلکه موجب استصلاح نعمت وموجب رشد آن است .خداوند نعمت جوانی به ما داده است بهترین استفاده این ما خوب درس بخوانیم تامی توانیم خوب کار کنیم به دیگران خدمت کنیم ولی اگر گفتیم جوانی وجاهلی ، جوانی را صرف کارهای بیهوده کردیم این می شود تضییع نعمت ، فراقت وسلامت یا هر نعمت دیگری که انسان دارد حضرت فرمودند قدر نعمت های خدا را بدانید به بهترین شکل استفاده کنید سعی کنید به گونه ای رفتار کنید که نعمت رشد پیدا کند ، رشد نعمت درگرو شکر است شکر نعمت یعنی بهترین استفاده کردن از او .عجیب است چقد رخدای ما مهربان است ، چیزی به ما میدهد از روی لطفش ما که طلبکار نیستیم می گوید اگر ازاین چیزی که داده ام به شما خوب استفاده کنید بیشترمی دهم *واذ تاذن ربکم لئن شکرتم لازیدنکم * باید باور کنید لئن شکرتم لازیدنکم ، شکر نعمت بهترین استفاده است .درخطبه ی 188 نهج البلاغه فرمودند : * استتموا نعم الله علیکم *وقتی خداوند یک نعمتی را به شما می دهد سعی کنید بقیه اش را هم از خدا بگیرید چگونه ؟ حضرت فرمودند *بالصبر علی طاعه والمجانبه علی لمعصیه *به این شکل که وقتی پولدار شدید خدا را فراموش نکنید ، قارون نشوید ، هرکدام مان ممکن است فرعون بشویم اگر قدرت پیدا کنیم وخدا را فراموش کنیم هرکدام مان هم ممکن است قارون شویم آن موقعی که ثروت پیدا کنیم وخدا را فراموش کنیم همه ممکن است هامان بشویم موقعی که دانش وتخصص پیدا کنیم ولی از این تخصص مان استفاده نا صحیح کنیم .بدانیم راه فرعون شدن ، راه قارون شدن ، راه هامان شدن درمقابل همه مان باز است البته راه موسی شدن هم باز است راه هارون شدن هم باز است بستگی به انتخاب انسان دارد .حضرت فرمودند : این نعمت هایی را که خداوند به شما می دهد بهترین استفاده اش این است ازاین نعمت در راهی استفاده کنید که خدا خوشش می آید که به آن طاعت خدا می گویند ، همه چیز را خدا گفته است ، خدا فرموده است اگر مال به شما دادم دوست دارم در کجاها خرجش کنید اگر آبرو دادم دوست دارم کجاها خرجش کنید فرموده است اگر سلامتی دادم چطور از این سلامت استفاده کنید خانواده خوب دادم تحصیلات خوب دادم موقعیت خوب دادم هرچیزی که خدا به ما داده است .فرمود راهش این است که شما از هر نعمتی در همان مسیری استفاده کنید که خداوند برایتان درنظر گرفته است * والمجانبه علی لمعصیه *این خیلی مهم است که مبادا انسان هدیه ای از خداوند بگیرد این هدیه را در راهی که خداوند خوشش نمی آید برخلاف رضای هدیه دهنده مصرف کند ، خیلی بی حیایی می خواهد .کسی یک هدیه ای می آورد طوری استفاده کنیم این هدیه را که طرف ناراحت شود عصبانی شود این بی حیایی است .بدبختی قارون میدانید ازکجا شروع شد ؟ قرآن می فرماید وقتی به قارون گفتند ، گفت : * انما اوتیته علی علم عندی * از همین جا بدبختی اش شروع شد ، آدم نباید خیال کند خودش بدست آورده است ، شکرش به زبان بگوید الحمدلله وبه عمل هم به اینکه به بهترین شکل در راه رضای خدا استفاده کند این معنای جمله ی امیرالمومنین بود که درنهج البلاغه است حفظش کنید * استصلح کل نعمت انعم الله علیک *
صیرفی : استصلاح نعمت خوب ودرست وبهترین شکل استفاده کردن از نعمت هایی که خداوند به ما عطا کرده است . خیلی متشکریم از لطف وآقایی تان واز همراهی شما هم کمال تشکر وسپاس را داریم .نظرتان را راجع به برنامه اگر موافق هستید 30000720 پیامک کنید وبه 162 شماره تلفن روابط عمومی سازمان به صورت تلفنی بفرمائید ....
الهی به وجاهت امیربیان امیر مومنان علی علیه السلام
الهی چنان کن سرانجام کار
توخوشنود باشی وما رستگار
