یاد خدا 30 خرداد 1401

درس های ماندگار از نهج البلاغه با حضور دکتر اسماعیلی (متن و صوت برنامه یاد خدا 30 خرداد 1401)

بسم الله الرحمن الرحيم

صیرفی: الذین آمنوا وتطمئن قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن قلوب

در خانه ای که نور ولا موج می‌زند

آرامش و امید و صفا موج می زند

در زندگی به سبک ائمه یقین بدان

دارد همیشه یاد خدا موج می‌زند

سلام خدا بر پیامبر رحمت و خاندان مطهر و پاکشان اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم سلام خدا بر امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و سلام خدا به شما اهالی ارجمند یاد خدا وقتتان بخیر خیلی خوش آمدید خدارا شکر می کنم که باز هم به یاد خدا هستیم و با یاد خدا با هم همنشین هستیم افتخار دارم سرور ارجمندم استاد محترم حوزه و دانشگاه عضو محترم مجلس خبرگان رهبری جناب آقای دکتر اسماعیلی عزیز قدم بر چشم ما گذاشتند آقای دکتر سلام علیکم ورحمت الله

استاد اسماعیلی: سلام علیکم ورحمت الله سلام و درود خدا هم بر شما هم بر همکاران شما و هم بر بینندگان خوب برنامه شما خدا را شکر که ما اهل قرآن هستیم خداراشکر که اهل یاد خدا هستیم خداراشکر که از امیرالمؤمنین درس زندگی می‌گیریم الحمدلله رب العالمین هفته قبل راجع به استفاده بهتر از نعمت ها باهم استفاده کردیم چه نعمتی بالا تر از نعمت ولایت امیرالمؤمنین سلام الله علیه چه نعمتی بالا تر از داشتن نهج البلاغه استفاده بهینه از نهج البلاغه همین است که آدم هفته ای یک بار یک چند دقیقه ای پای درس امیرالمؤمنین و نهج البلاغه بنشیند خدا این توفیق را به ما داده است ان‌شاءالله این توفیق را داشته باشیم بهترین استفاده را بکنیم و شکر این نعمت هم به همین است

صیرفی: خیلی ممنونیم از تشریف فرمایی تان از قبول دعوت و زحمتی که فرمودید و در خدمت شریفتان هستیم سر سفره پر برکت امیرالمؤمنین علی علیه السلام و نهج البلاغه شریف هستیم کتابی که خود آقای دکتر اسماعیلی در این زمینه دارند و شرح نهج البلاغه فرمودند با هم استفاده خواهیم کرد از کلاس درس امروزمان کلاس درسی که گوینده حضرت علی علیه السلام هستند و ما آمده ایم به محضرشان که ان‌شاءالله نسخه بگیریم برای بهتر زندگی کردن این روز ها خبر های منفی خیلی پررنگ می‌شود خیلی تکرار میشود خیلی گفته می‌شود گاهی باعث می‌شود می‌شود از نعمت های که خداوند متعال به ما عطا فرموده است و فراوان پیرامونمان هست غافل بشویم و فراموش کنیم فقط نیمه خالی لیوان را ببینیم چند هفته ای است که خدمت آقای دکتر اسماعیلی قرار است درباره نعمت حرف بزنیم اینکه ما با نمعت های که خدا بدون استحقاق به ما داده چگونه رفتار کنیم ببینیم هفته گذشته و جلسه قبل برای ما چه فرمودند

خلاصه جلسه قبل:

وقتی خدا نعمتی به ما می‌دهد فرصتی به ما می‌دهد حالا من مثال می زنم به مال، یک ثروتی به ما می‌دهد ما ممکن است در مقابل این نعمت شاکر باشیم و از این فرصت به بهترین شکل استفاده کنیم که حالا توضیح می دهم این یک احتمال، احتمال دوم این است که نه، از این نعمت استفاده نکنیم به اصطلاح اهمال بکنند ضایعش کنیم و سوم اینکه خدای نکرده خیلی بد است این فرصت را به یک تهدید تبدیل کنیم عجیب است این خدای ما چقدر مهربان و حکیم است یک چیز به ما می‌دهد از روی لطف می‌دهد ما که طلبکار نیستیم، به ما می‌دهد می‌گوید اگر از این چیزی که به تو دادم خوب استفاده کنی بیشتر به تو می‌دهم *و اذ تاذن ربکم واذ شکرتم لازیدنکم *باید باور کنیم، این شکر نعمت است حضرت در خطبه ۱۸۸ نهج البلاغه فرمود* وقتی خدا یک نعمتی به تو می‌دهد سعی کنید بقیه آن را هم از خدا بگیرید

صیرفی: وقت شما بخیر ۳۰۰۰۰۶۲۰ مسیر ارتباط پیامکی ما و شما است همینطور شماره تلفن ۱۶۲ روابط عمومی سازمان صدا و سیما منتظر عنایت و لطف شما سروران عزیز هستیم که برای ما ارسال بفرمایید نظرتان راجع به برنامه سوالاتی که احیانا دارید اگر نکاتی مغفول واقع شده بهتر است بپردازیم منتظر شما هستیم در فضای مجازی صفحه برنامه را به آدرس :

@yadekhoda_qtv

ما هم در اشتراک گذاشتن سهیم باشید

آقای دکتر از استصلاح نعمت" فرمودید یعنی درست استفاده کردن جلسه قبل ابتدای برنامه فرمودید ۳ مدل می‌شود با نعمت برخورد کرد گاهی می‌شود استصلاح کرد به بهترین شکل و کمال آن نعمت را برآورده کرد دوم فرمودید می‌شود اهمالش کرد یعنی تضیعش کرد و سوم فرمودید می‌شود تبدیل کرد به نقمت اگر مایل باشید فعلا یکم از مرحله دو که آن هم خطرناک است بشنویم بله خیلی موضوع مهمی است عرض کردم و شما الان فرمودید که امیرالمؤمنین سلام الله علیه یک دستور به ما داده است درباره نعمت ها امر فرموده است یک هشدار هم داده است یعنی نهی فرموده است جالب هم است هفته قبل درباره دستور و امر علی علیه السلام راجع به نعمت شنیدیم و صحبت شد حضرت فرمودند* استصلح کل نعمه انعمها الله علیک* به بهترین شکل استفاده کن ،هم استفاده کن هم اتمام کن اهمال کن نگهداری کن این امر امیرالمؤمنین است و اما نهی شان ،که این جلسه خدا توفیق بدهد چند جمله ای صحبت کنیم این است می فرمایند *ولا تضیعن نعمه من نعم الله عندک* یعنی ضایع نکنید، تباه نکنید بیهوده وامگذارید هیچ یک از نعمت های خدا را که عنایت فرموده است بیکار نگذارید خدا نعمت را می‌دهد که انسان از آن استفاده کند خدا نعمت را نمی‌دهد که انسان بگذارد در گاوصندوق درش را ببندد همینطور بماند بلا استفاده "ضایع کردن" نعمت یعنی بلا استفاده گذاشتن آن ،بد استفاده کردنش که دیگه تکلیف معلوم است ما حق نداریم وقتی خدا چیزی به ما می‌دهد بایگانی کنیم از آن استفاده نکنیم می دانید چرا؟ چون استفاده نکرد از نعمت، یعنی خدایا من به این احتیاج نداشتم برای چه به من دادی کفران نعمت، مثلا همان مثالی که هفته قبل با هم داشتیم ساده ترین نعمت کم ترین نعمتی که خدا ممکن است به ما بدهد مال است این هم بدانند بینندگان عزیز ما علی علیه السلام در نهج البلاغه کم ترین نعمت،پست ترین نعمت، ابتدایی ترین نعمت را مال می‌داند و لذا این نعمت سطح پایین را خدا به همه می‌دهد خوب و بد، گبر و مسلما ن عادل و فاسق زن و مرد چیزی نیست مال، وقتی خدا همین نعمت سطح پایین را به حسب ظاهر به کسی می‌دهد و او استفاده نمی‌کند استفاده بد می‌کند که هیچی از آن استفاده نمیکند این چه معنایی دارد جز اینکه خدایا این نعمت را بی خود به من دادی من نیاز نداشتم به چه دردم می‌خورد این کفران نعمت است به جای تشکر مثلا اگر خدا به انسان نعمتی داده است از نظر مالی خب باید زندگی بهرمند بشود از این مال "استصلاح مال" به این است که آدم در جای حلال برای مصارف خانواده با دست و دلبازی مصرف کند اما بعضی ها این را بایگانی می‌کنند اصطلاحا بخل می‌ورزند که قرآن می‌فرماید روز قیامت بخل مثل یک گردنبند آتشی از طلا به گردن شما می‌افتد همان مالی که در دنیا استفاده می‌کردید مثل گردنبندی از آتش جهنم مایه عذاب شما خواهد شد

صیرفی: یعنی اگر مالی یا زمینی داشتید که بلافاصله بوده می توانستید اشتغال ایجاد کنید و گفتید برای روز مبادا

دکتر اسماعیلی: روز مبادا کی است؟ مرد،هیچی این بخل که قرآن یک چنین تعبیری درباره آن دارد یعنی همین بلا استفاده گذاشتن مال که در دنیا مایع عذاب است در آخرت هم مایع عذاب است این برنامه ما به نام امیرالمؤمنین گره خورده است برای همین همیشه تلاش می‌کنیم از سخنان آن بزرگوار بهره ببریم حضرت می‌فرماید" عجبت للبخیل" من واقعا تعجب می‌کنم از آدم های که پول دارند از آن استفاده نمی‌کنند تعجب می‌کنم از آنها خیلی بد است علی علیه السلام از کسی تعجب کند فرمود من تعجب می‌کنم از بخیل چرا" الذی استعجل الفقر الذی منه هرب" از این مالی که خدا به او داده استفاده نمی‌کند می‌دانید چرا؟ می‌گوید *برای روز مبادا *روزی که فقیر می‌شوم آن روز استفاده می‌کنم حضرت می فرمایند فقیر زندگی میکنی که مبادا فقیر شی؟ همین الان در حالی که پول داری در گاوصندوق در حساب بانکی این همه پول بلا استفاده است فقیرانه زندگی میکنی از ترس اینکه فقیر نشوی؟ *وفاته الغنی الذی ایاه طلب *پول را مصرف نمی‌کند که بیشتر ثروتمند بشود ، تو ثروتت را داری از دست می‌دهی ثروتی که به درد زندگی انسان نخورد ثروت نیست *یعیش فی الدنیا عیش الفقرا و یحاسب فی الاخره حساب الاغنیاء *چقدر زیبا می‌گوید، می گویند این ها که پول دارند از پولشان بهره نمی‌برند مخزن دار دیگران هستند برای آیندگان می گذارند حضرت می‌گوید اینها در دنیا زندگی فقیرانه می‌کنند و در آخرت محاسبه ی ثروتمندان خواهند شد از این مانده از آن ور رانده ،هم دنیا را از دست داده هم آخرتش را ،این مال ثروت های ظاهری است بقیه چیزها هم همینطور است هر چیزی که خدا داده است همینطور است نباید این را بلا استفاده نگه داشت بعضی ها ثروت ممکن است نداشته باشند ولی بهتر از ثروت آبرو است در جامعه، از آبرویش استفاده نمی‌کند برای روز مبادا می‌تواند با یک جمله می‌تواند با یک تلفن می‌تواند با یک نامه مشکلی را حل کند می‌تواند بعضی وقت ها آدم نمی‌تواند، هیچ، آخه چنین توقعات اضافه هم است اما اگر می‌تواند و نمی‌کند این در قیامت مورد مواخذه قرار می‌گیرد می گویند داشتی آبرو ولی از آبرویت استفاده نکردی تو مثل کسی هستی که داشت ثروت اما استفاده نکردی" استصلاح آبرو" این است که آدم جایی که لازم است از آبرویش مایه بگذارد برای حل مشکل کسی هر نعمتی که خدا به انسان می‌دهد یعنی در این دنیا نیاز به آن داشته می‌توانسته از آن استفاده کند آدم نباید این را فراموش کند باید از این نعمت در همین دنیا استفاده کند و البته همیشه وقتی دارد استفاده می‌کند به فکر طرفش هم باشد به فکر آخرتش هم باشد این ترجمه این جمله علی علیه سلام است *ولا تضیعن نعمه من نعم الله عندک *هیچ نعمتی را خدا به شما داده است بلا استفاده باقی نگذار

صیرفی: خیلی متشکر و ممنونم محضر قرآن کریم مشرف بشویم در همین ارتباط از کلام وحی...

محضر سوره مبارکه قصص آیه ۷۶ رسیدیم ...

استاد اسماعیلی: چقدر آیه زیبایی است این آیه چقدر زندگی ساز است این قرآن،قرآن قصه درش زیاد است اما می‌گوید من کتاب قصه نیستم کتاب فکر و اندیشه هستم اگر قصه ای هم می‌گویم برای این است که شما فکر کنید عبرت بگیرید یکی هم همین است یک آیه ای که تلاوت شد و بهره بردیم در ادامه ی داستان قارون است مثال ما هم درباره مال و بلافاصله گذاشتن مال است قارون خیلی ثروت داشت قرآن می فرماید: کلید گنج های قارون را، کلید هایش را یک گروه قوی هیکل و قدرتمند لازم بود تا جا به جا کنند اینقدر ثروت داشت ولی بدبخت استفاده کرد از این ثروت؟ نه این آیه نشان می‌دهد خدا چقدر مهربان است چقدر خدا حکیم است چقدر دلسوز است چقدر دلش برای قارون می‌سوزد ببینید چه نصیحت جالبی در این آیه به قارون کرده اول می‌فرماید *وابتغ فیما اتاک الله الدار الاخره* در این مالی که خدا به تو داده است در راه آباد کردن آخرتت از آن استفاده کن، استفاده از مال برای آباد کردن آخرت فقط به این نیست که همه آن را بدهیم به دیگران و انفاق کشیدم قرآن این را هم اجازه نداده که هرچه داریم انفاق کنیم و نزدیکان خودمان را فراموش کنیم یک تعبیری بعضی از بزرگان کردند می‌فرماید وقتی در فامیل انسان در نزدیکان انسان نیازمند هست به دیگران بخشیدن اصلا صدقه محسوب نمی‌شود اول خودت خانواده ات شهرت همینطور برو عقب فرمود *وابتغ فیما آتاک الله الدار الاخره *می‌گویم برای آخرت ولی معنای آخرت این نیست که زندگی خودت را فراموش کنی سهم خودت را در دنیا این مال را داده ایم که خودت هم خوب استفاده کنی *و احسن کما احسن الله الیک* بله زندگی ات چرخید نیاز خودت برطرف شد حالا به دیگران هم کمک کن کما اینکه خدا به تو کمک کرده به دیگران هم خوبی کن کما اینکه خدا به تو کمک کرده است البته ادامه آیه نگران کننده است هشدار دهنده است که ان‌شاءالله برنامه بعد درباره آن صحبت می کنیم *ولا تبغ الفساد فی الارض* از این نعمت سوء استفاده نکنی هفته قبل گفتیم خوب استفاده کن این هفته می‌گویم بلافاصله نگذار ان‌شاءالله هفته بعد از امام‌ علی علیه السلام می‌شنویم که می‌فرماید بد استفاده نکنید و آن دیگر فاجعه است که بد استفاده کنیم از نعمت خدا این بد استفاده کردن همان است که در انتهای آیه شریفه آمده است با این پول با این نعمتی که خدا به تو داده است فساد نکن کار زشت انجام نده ،تباهی به وجود نیار که *ان الله لا یحب المفسدین* محبتت از دل خدا خارج می‌شود و وای به حال کسی که خدا دوستش نداشته باشد و وای بیشتر برای آنکه خدا از او بدش بیاید یک موقع خدا کسی را دوست ندارد یک موقع از کسی بدش می‌آید قرآن می‌فرماید* والذین یکنزون* یعنی همین جمع کردن وای به حال کسی که * یکنزون الذهب الفضه* جمع می‌کنند* و لا ینفقونها فی سبیل الله* از آن استفاده نمی‌کنند برای آباد کردن آخرت خودشان آن وقت قرآن می‌فرماید این ها را به عذاب علیم، به عذاب دردناک خبر بده اینطور نیست که انسان داشته باشد و بلااستفاده بگذارد و بگوید برای خودم بود مال ما نیست قبلا پشت وانت ها می‌نوشتند "این امانت بهر روزی دست ماست" همه این چیز هایی که داریم امانتی است که خدا به ما داده است که هم زندگی خودمان را بهتر بچرخانیم هم زندگی دیگران را اینجاست که حضرت میفرمایند* ولا تضیعن نعمه من انعم الله *حالا من از مال مثال زدم چون کم ترین سطح نعمت خدا است خدا یک دانشی به انسان داده است* زکات العلم نشره* باید این را بگویی به دیگران، خودمان در خودمان انبار کنیم که چه؟ باید این ثواب این دانش پخش بشود خدا سلامتی به انسان داده است از این سلامتی باید استفاده کند، بیشتر کار کند بیشتر تلاش کند برای خودش برای جامعه و هر نعمتی که خدا به انسان داده است این هم دومین سفارش علی عليه السلام حضرت فرمود *ولا تضیعن* این نهی است ضایع نکنید تباه نکنید بلافاصله باقی مگذارید* نعمه انعم الله علیک *اطلاق دارد نعمت در اینجا *ولا تضیعن نعمت انعم الله علیک* آن نعمتی که خدا به تو داده است داده است که استفاده کنید نه اینکه بلافاصله بگذارید بلافاصله گذاشتن نعمت هم مثل بد استفاده کردنش موجب سوال و جواب و عقاب است یادمان باشد

صیرفی: می‌گوید این برای آینده بچه ها و نوه هایم گذاشتم این می‌شود همان بلافاصله گذاشتن خدا رهایمان نمی‌کند من که گناهی نکردم فساد نکردم یک سری زمین داشتم اموال داشتم ...

استاد اسماعیلی: الان خیلی ها ثروت دارند خدا به آنها لطف کرده بلافاصله نگاه می‌دارند می‌توانند با این شغلی ایجاد کنند هم ثروت خودشان رشد می کند

صیرفی: می‌ترسد،بدعت شود، می‌رود عرض و طلا و سکه و این ها می‌گیریم هر روزبالا می‌رود

استاد اسماعیلی: بله" استصلاح نعمت" یعنی همین یعنی هر استفاده ای هم استفاده نیست" استصلاح "یعنی خوب استفاده کردن جلسه پیش درباره آن بحث کردیم خوب استفاده کردن از ثروت فقط به این نیست که سود روی آن بیاد اگر اشکال نداشته باشد به این است که اشتغال مولد داشته باشیم دست ۴ نفر هم بگیریم خدا این توفیق را به همه بدهد

صیرفی: متشکر و ممنونم خدا را به وجاهت حضرت علی علیه السلام قسم می دهیم و دعا می‌کنیم

الهی چنان کن سرانجام کار

تو خوشنود باشی و ما رستگار